دسته بندی انواع پيشگيري از جرم

جرم شناسان،پيشگيري ازجرايم را ازچند زاويه تقسيم بندي مي نمايند:

پيشگيري ازمنظر سطح بندي (اولويت ها): يكي ازمشهورترين تقسيم بنديهاي  پيشگيري ازجرم تقسيم بندي  .كاپلان ،تحت عنوان پيشگيري سه گانه است. در اين تقسيم بندي سه نوع روش اصلي پيشگيري از جرائم مورد بررسي قرار مي گيرد.كه از تئوري(ايپدميولوژي)پزشكي اقتباس شده است. برنامه هاي پيشگيري مجموعه اي ازاستراتژي هاي را طي چندمرحله مورد استفاده قرار مي دهد.كاپلان، معتقداست كه پيشگيري شامل سه سطح ؛ مراحل اوليه،ثانويه وثالثه  مي باشد.

پيشگيري اوليه (نخستين): اين مرحله شامل مجموعه اقدامات،سياست هاوبرنامه هايي است كه سعي در تغييروكنترل شرايط جرم زاي محيط فيزيكي واجتماعي داردتابابهبودبشيدن به شرايط اجتماعي از ارتكاب هرنوع جرمي توسط احاد جامعه پيشگيري نمايد.هدف سطح پيشگيري اوليه،بهبودشرايط زندگي به منظور عدم مجرميت افراد است.

پيشگيري ثانويه(دومين): دراين مرحله ،تلاش هاي پيشگيرانه درجهت كنترل افراد خاصي كه در معرض بزهكاري قرار دارند،متمركز است.دراين نوع پيشگيري،هدف آن است كه با به كارگيري تدابير مناسب در مواقع زود هنگام،ازوقوع جرم افرادي كه در شرايط بحراني به سرمي برندواحتمال بزهكاري از سوي آنان وجودداردپيشگيري گردد.به عنوان مثال اطفالي كه در خانواده هاي از هم گسيخته وبي بضاعت ومحله هاي فقير دروضعيت نامناسبي زندگي مي كننداحتمال بزهكاري ومجرميت(آنان)بيش ازسايرين مي باشد.

پيشگيري ثالث(سومين): دراين مرحله،اقدامات پيشگيرانه براي جلوگيري ازتكرار جرم وبازسازي مجرمان مي باشد.اين پيشگيري شامل برنامه هايي از قبيل:مشاوره براب زنان وبچه ها،ملاحظات كيفري وگروهاي گوناگوني مي باشد.تلاش هاي پيشگيرانه ئراين مرحله ،براي جلوگيري ازرفتارمجرمانه است تامجرمان اصلاح وبامحيط اجتماعي خودسازگار شوندوبه ارتكاب مجددجرم گرايش پيدا نكنند .

پيشگيري از منظر اجرا:

پيشگيري كوتاه مدت: پيشگيري كوتاه مدت به مجموعه راه كارهايي گفته مي شود كه درمدت زمان كمتري انجام مي شود، نظير تجهيزات پليس و نيروي انتظامي فراهم نمودن روشنايي بيشتر درخيابانها كوچه ها و اماكن عمومي، تدوين قوانين جزايي متناسب و بازدارنده ايجاد موسسات مددكاري فراهم نمودن فضاهاي مناسب براي گذران اوقات فراغت، حمايت ازكودكاني كه موردآزار و اذيت و بدرفتاري خانواده قرارمي گيرند، انهدام يا بستن محله ها و اماكن جرم زا، ممانعت ازپخش برنامه هاي خشونت زا در تلويزيون وغيره…. تا فرصتهاي وقوع انحراف ياجرم راكاهش دهد .

پيشگيري بلندمدت: پيشگيري بلند مدتبه سازوكارهايي اطلاق مي شودكه دريك فرايند زماني مدت دار صورت مي گيرد تادرآينده فرصتهاي وقوع جرم راكاهش دهد.ازقبيل فراهم نمودن بسترهاي مناسب براي دسترسي افرادبه موقعيتهاي مناسب وكافي آموزش وپرورش،تدوين واجراي سياستهاي كلي جهت ايجاداشتغال براي اعضاي جامعه،تشكيل كلاسهاي آموزش خانواده براي بالابردن مهارتهاي زندگي،تقويت نقش پيشگيرانه مدارس ازطريق ارتقاءمحتواوكيفيت برنامه هاي آموزشي وتربيتي،تلاش براي كاهش شكاف اقتصادي دربين اقشار مختلف جامعه ودستيابي به عدالت اجتماعي .

پيشگيري ازمنظرنحوه عمل(فرايند)

پيشگيري انفعالي:اين تقسيم بندي براي نخستين باردراجلاس مجمع عمومي اينترپل درسال 1963مطرح وواردادبيات پيشگيري شد.پيشگيري انفعالي مجموعه اقدامات وتدابيري راكه دربرمي گيردكه بيشترجنبه دفاعي وپدافندي در برابربزهكاري محسوب مي شوند دراين نوع پيشگيري ابتكار عمل از دست بزهكاران است وكيفيت ونوع اقدامات پيشگيرانه بستگي به اقدام بزهكاراني دارد مانند اخطارهاي مربوط به جرم كه معمولاً به صورت هشدارهاي پليسي به آماج بالقوه جرم داده مي شود تا بتوانند در صورت قرارگرفتن در معرض حمله مجرمانه ازجرم پيشگيري كرده يا اثرات آنرا كاهش دهند .

پيشگيري فعال: درپيشگيري فعال برعكس انفعالي، مراجع پيشگيري ابتكارعمل رادر دست داشته وبه نحوي كاملاً تهاجمي به مقابله باجرم مي پردازند. و خوشبختانه نمونه هاي فراواني از اين قبيل اقدامات پيشگيرانه درجوامع مختلف ديده مي شود. ازقبيل برنامه ريزي درجهت پركردن اوقات فراغت كودكان ونوجوانان وجوانان درمعرض خطر بزهكاري و جرم با مشاركت هاي فعال درزمينه پيشگيري ازجرم درسطح محله ها شايد بتوان گفت كه پيشگيري انفعالي نوعاً بزه ديده مدار است و پيشگيري فعال بزهكار مدار .

پيشگيري ازمنظررويكرد(پيشگيري كيفري)

 پيشگيري كيفري: به طوركلي در تعريف پيشگيري كيفري مي توان گفت : پيشگيري كيفري عبارت است از مجموعه تدابير و اقداماتي است كه هدف از اعمال آن كاهش جرم و بزه، ترس و ارعاب در مجرمان براي عدم تكرار جرم هاي بعدي، جلوگيري ازجرم مجرمان بالقوه، تاديب افرادجامعه الخصوص مجرمان با هدف افزايش نظم وامنيت عمومي وفردي .كاهش انگيزه ها فرصتهاي مجرمانه در افرادجامعه،دفاع ازحقوق قربانيان جرم،درچارچوب قانون مي باشد.

اين نوع پيشگيري،گرچه به تنهايي پاسخگوي نيازهاي اجتماعي وامنيتي جامعه نمي باشد،لكن باادغام زمينه هاي پيشگيرانه غيركيفري ازجرم واستفاده ازهردوعنصردركنارهم مي توان عامل مهمي درزمينه كاهش جرم دراجتماع رافراهم نمود .

پيشگيري كيفري رامي توان به جنبه هاي زير تقسيم نمود:

الف:پيشگيري عام: در پيشگيري عام، ايجاد ترس و ارعاب تهديد وكيفرونگراني ازدست دادن اعتباربراي همه كساني كه به صورت بالقوه آمادگي ارتكاب جرم دارند، مطرح مي باشد.در مورد مجرمان، از ارتكاب اوليه جرائم توسط افرادجامعه جلوگيري گردد.

ب:پيشگيري خاص:اثري كه مجازات دربازدارندگي مجرم نسبت به ارتكاب جرم مجدد داردپيشگيري خاص ناميده مي شود.دراين نوع پيشگيري ازجرم سعي مي شودباتحميل مجازات بر مجرم ونتيجه اوورنج وسختي حاصل ومجازات،ازارتكاب مجددهمان جرم باجرائم ديگر اجتناب گردد.بنابراين درجلوگيري ازتكرارجرم وترس دركساني كه قبلاًمرتكب جرم شده اند.مهمترين هدف درپيشگيري خاص مي باشد.

اين سطح از پيشگيري،عمومي افراد جامعه را افرادي درنظرمي گيردكه بالقوه آمادگي براي ارتكاب جرم را دارند، بنابراين كوشش مي شود از طريق آگاهي عمومي از ارتكاب جرم در افراد جلوگيري شود؛ ضمن اينكه جنبه ارعابي وتهديد نيز از نظر دور نگه داشته نمي شود. در پيشگيري عام، اقدام عليه عوامل عمومي بزهكاري مورد توجه است. بديهي است كه دراين نوع پيشگيري، نهادهاي مردمي و خود مردم از جمله خانواده، مدرسه، محله، و….. نقش عمده اي دارند. پيشگيري عام پيشگيري جرم مدارانه است ومحور آن برنقش بازدارندگي،ارعاب انگيزي وعبرت‌ آموزي كيفري برعموم مردم استوار مي باشد.دراين نوع پيشگيري تلاش شده است تا با وضع قوانين، تعيين كيفر و اجراي آن درحقيقت پيشگيري خاص، مسكني براي تسكين درد و جلوگيري از پيشرفت آن مي باشد و عمدتاً در كوتاه مدت مفيد مي باشد. مثل مبارزه با اعتياد و جمع آوري كودكان بي سرپرست ازسطح خيابانها.

منبع

کشتکار،رسول(1392)، نقش تعامل برون سازمانی روسای کلانتری در پیشگیری از جرائم ،پایان نامه کارشناسی ارشد،علوم انتظامی، دانشکده فرماندهی وستاد مجتمع تحصیلات تکمیلی

از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید