درمان وابستگی به مواد
بررسیها حاکی از همایندی اختلال سوء مصرف مواد با سایر اختلالات روان شناختی و روان پزشکی بوده است . حتی بسیاری از مشکلات عمومی پزشکی به علت سوء مصرف الکل و مواد رخ میدهد. لذا درمان سودمند مواد مستلزم توجه به تمام ابعاد مشکل و به کارگیری درمانهای جامع روان شناختی و روان پزشکی در کنار درمانهای پزشکی باشد .شواهد حاکی از همایندی اختلال سوء مصرف مواد و با اختلالات اضطرابی ، اختلالات افسردگی ، اختلالات مرزی ، اسکیزوفرنیا ، اختلالات شخصیت ، و نیز رفتار ضد اجتماعی و مشکلات یادگیری و رفتاری- توجهی در کودکی و حتی ناتوانیها و مشکلات فیزیکی مانند اختلالات قلبی, عروقی ، ایدز و ویروس نقص سیستم ایمنی ، درد مزمن و اختلالات عصبی بوده است. با توجه به این نتایج لزوم ارائه درمان در ابعاد مختلف روانی جسمانی برای بیماران سوء مصرف کننده بدیهی است.
درمانهای روان شناختی
شیوع اختلالات روانی در میان افراد وابسته به مواد افیونی بسیار بالاست. اختلالهایی مانند افسردی اساسی، افسرده خویی، شخصیت ضد اجتماعی و سایر اختلالات شخصیتی، اختلال اضطرابی، اختلال بیش فعالی و توام با نقش توجه در این افراد شایع است. تشخیص و ارائه درمان مناسب برای اختلالهای روانی به بهبود وابستگی بیمار و به ویژه نگهداری فرد در درمان کمک میکند . در این حوزه چندین درمان روانشناختی پیشنهاد میشود:
درمان روان پویشی
امروزه، درمان روان پویشی، برخلاف گذشته به جای تاکید به تجارب دوران کودکی فرد، به مشکلات و تعارضهای فعلی او و شناخت دفاعهای فرد و آگاهی از ضعفها و تواناییهای ایگو تمرکز دارد. در این روش به مراجع کمک میشود تا به خود شناسی برسد و رشد کند و بتواند به مشکلات فائق آید، با وجود تاثیرات مثبت این روش در درمان تعداد محدودی از مبتلایان سوء مصرف کننده مواد قابلیت کاربرد را دارد .
شبکه درمانی
در شبکه درمانی، هدف فراهم کردن سیستم حمایتی لازم و کمک به تغییر تفکرات نادرست بیمار است؛ به این منظور برخی از اعضای خانواده و دوستان فرد هم در روند درمان شرکت مییابند. اهدافی برای فرد تعیین میشود و تلاش افراد در رسیدن به این اهداف است، احتمال عود به علت تداعی شرایط و موقعیتهای مصرف و یا فرار از اضطراب، افسردگی یا فشار روانی زیاد است .
درمان رفتاری، شناختی و انگیزشی
در درمان تلاش میشود تداعیهای شکل گرفته پیرامون مصرف مواد برای فرد از بین برود. به این منظور تلاش میشود شرایطی که در آن فرد مصرف کرده است شناسایی و به بیمار کمک میشود تا از این موقعیتها اجتناب کند تا بتواند با مشکلاتش به طور صحیحی کنار بیاید و رفتارهای مشکل آفرین را کنار بگذارد. این درمان سعی در ایجاد انگیزههای درونی در بیمار دارد .
گروه درمانی
درگروه درمانی اختلالات وابسته به سوء مصرف مانند اختلالات جنسی، خوردن و…و یا حتی رفتارهای وابسته مانند قمار…شناسایی شده و به این سوال پاسخ داده میشود که ،چه باید کرد؟ در این روش فرد تجارب خود را با هم در میان گذاشته و به واسطه ارتباط جمعی در گروه، قدرت برابری ارتباط را به دست آورده و روابط سالمی را جایگزین روابط خطرناک قبلی خود میکند. گروه به خود شناسی، عدم وابستگی به موادف توانایی کنترل هیجانات و افزایش عزت نفس و مهارتهای مراقبت از خود بسیار کمک میکند .
درمانهای دارویی
به علت تجربه علائم ترک در روشهای یک بعدی روان شناختی و روشهای ابتدایی مطرح در درمان اختلال سوء مصرف و وابستگی به مواد، بسیاری از این روشهای اثر بد و یا همراه با عود بوده است. لذا بهتر است روان درمانیها با درمانهای دارویی که از ظهور علائم ترک جلوگیری میکنند، همراه شوند، تا کنون چندین روش دارویی عمده در درمان این اختلال شناخته شده است از جمله:
روشهای سم زدایی سریع و فوق سریع
در روشهای سم زدایی سریع و فوق سریع بیمار برای یک تا سه روز بهتر میشود و داروهای کلونیدین، اکسازپام، و نالتروکسون مورد استفاده قرار میگیرد. علائم ترک در این روش شدید و مواد احتمال عود بالا است. زیرا پس از این درمانها میل بیمار به مصرف مواد همچنان بالا است. سرعت زیاد این روشها و عدم استفاده از مواد مخدر در درمان، از مزایای این روش است:
کلونیدین
این دارو بیشتر برای تسهیل فرایند ترک استفاده میشود. کلونیدین گرچه دارویی موثر است، اما دوره درمان را کوتاه کرده و برای بیماران سرپایی رضایت بخش نیست. از آنجا که این دارو علائم تکرار را به اندازه کافی فرونشانی و کنترل نمیکند، از داروهای دیگری مانند اکسازپام، به منظور کاهش گرفتگی عضلات و بی خوابی، لوپراماید و الکتوتید برای کنترل تهوع و استفراغ استفاده میشود. کنترل بیمار در هشت ساعت اول ضروری است، زیرا علائم ترک شدید و جدی تجربه میشود
لفکسیدین
گاه دوز موثر درمانی کلونیدین، باعث افت شدید فشار خون میشود. برای جلوگیری از این مشکل برای برخی بیماران میتوان از لفکسیدین که ماده ای مشابه کلونیدین و دارای همان اثربخشی است استفاده کرد. دو میلی گرم لفکسیدین در روز منجر به فرونشانی علائم ترک میشود.
بوپرونورفین
بوپرونورفین جهت سم زدایی و نیز درمان نگهدارنده به کار میرود. ابتدا سه روز متوالی برای بیمار دو تا سه میلی گرم از دارو تجویز میشود تا او را به حالت تعادل یا تثبیت برساند. سپس به مدت شش ماه با روزی 16 میلی گرم دارو، درمان نگهدارنده اجرا میشود، علائم ترک در این روش کم، اما خطر اعتیاد به خود دارو بالا است و نیز برای مصرف کنندگان سنگین کارایی ندارد .
متادون
متادون یک داروی آگونیست شبیه افیونی مصنوعی است که برگیرندههای U تاثیر میگذارد و به منظور درمان نگهدارنده استفاده میشود. مصرف متادون با دوز 10 تا 30 میلی گرم در روز و به صورت خوراکی آغاز میشود. این دارو از طریق دستگاه گوارش جذب و توسط کلیهها دفع میشود. متادون پس از دو تا چهار ساعت به اوج تاثیر خود میرسد و نیمهی عمر نسبتاً طولانی دارد.
منبع
جیریایی شراهی،یاسر(1394)، تاثیر درمان نوروفیدبک بر ولع مصرف و افسردگی بیماران وابسته به مواد مخدر،پایان نامه کارشناسی ارشد،روانشناسی عمومی،دانشگاه خوارزمی
از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید
دیدگاهی بنویسید