توسعه محصول جدید

توسعه محصول جديد رويکردي نوين براي مواجهه با تغييرات محيطي و مقدمه اي براي ورود به فضاي رقابتي در شرايط چالشي است. شرکت ها مي توانند با شناخت عوامل کليدي موفقيت و کسب موقعيت ويژه در اين عوامل، براي خود مزيت رقابتي ايجاد نمايند.امروزه به علت رشد سریع محصولات و رقابتی شدن بازار عموماً نیاز به محصولات و خدمات رشد چشمگیری پیدا کرده است، افزایش جمعیت و متنوع شدن نیازها نیز از جمله عواملی است که سازمان ها را به دستیابی به محصول و کارایی جدیدتر ترغیب می کند. توجه به توسعه محصول جدید – اصطلاحی که برای تشریح فرایندی بکار می رودکه از طریق آن یک محصول جدید ابداع می گردد- تا آنجا پیش رفته است که شرکت ها به این مهم پی برده اند که در صورتی عدم توجه به آن ادامه مسیر برای آنها ممکن نخواهد بود.اگرچه توسعه محصول جدید یک راهبرد اختیاری بلند مدت نیست، لذا انجام آن ضروری است و این امر ناشی از تغییرات بسیار سریع محیط خارجی در زمینه کوتاه تر کردن چرخه عمر محصول، افزایش رقابت در بازارها و سرعت زیاد نوآوری و فن آوری می باشد.

ماهیت توسعه محصول جدید یک مفهوم میان رشته ای است که از چند رشته برگرفته شده است. از دیدی وسیع تر توسعه محصول جدید عاملی مهم در توسعه ثروت اقتصادی یک کشور است. امانکته اینجاست که سطح اهمیت توسعه محصول جدید قابل قیاس با موفقیت آن نبوده و خطر شکست در توسعه محصول جدید زیاداست. با وجود این امر و مشخص بودن نرخ های شکست محصول جدید، دانشمندان هشدار داده اند که درصد شکست محصولات جدید هنوز نگران کننده است. لذا بررسی عواملی که موجبات موفقیت توسعه محصول جدید را فراهم می سازد از دغدغه های اصلی سازمان است. در يك بررسي كه در سال 1991 بر روي پروژه هاي توسعه محصول صورت گرفته نشان داده شده است كه از هر يازده ايده و مفهوم نوآورانه تنها سه مورد توسعه يافته، مورد وارد بازار شده و در نهايت يك مورد موفق بوده است.

از اين روتلاش هاي بسياري صورت گرفته تا عوامل موفقيت و شكست اينگونه پروژه ها شناسايي گردند كه از جمله اين عوامل مي توان به عوامل سازمانی از جمله موقعيت بنگاه در بازار، استراتژي بنگاه، توانايي مالي بنگاه، نيروي انساني كارآمد و تاكيد مديريت ارشد بر خلاقيت و نوآوري نام برد.متغير بودن قوانين رقابتي در دنياي کسب و کار، فرايند ارائه محصول جديد به بازار را با چالش های خاصی مواجهه کرده است. اکثر سازمانها امروزه بيش از هر زمان ديگري دريافتهاند که صرفاً تکيه و اعتماد به اهرم هاي رقابتي سنتي مثلِ افزايش کيفيت، کاهش هزينه و تمايز در ارائه محصولات و خدمات کافي نيست و درعوض مفاهيمي مثل سرعت و انعطاف پذيري در رقابت نمود قابل توجهي پيدا کرده اند و گرايش به سمت ارائه محصولات و خدمات جديد به بازار خود دليل موجه اين تغيير نگرش است.طي بررسي که در سال 2002 در مورد 800 شرکت امريکايي صورت پذيرفته است، نتايج حاکي از آن است که حدود يک سوم از سود اين سازمانها به واسطه محصولات جديدي بوده است که عرضه کرده اند و اين آمار در حالي است که اين بررسي در سال 1992، مقدار يک پنجم را نشان داده بود.

هدف از توسعه محصول جدید، پاسخ به نیازهای مشتریان، تطابق با شرایط بازار، تغییرات محیطی، افزایش سود، رضایت مشتریان و مقابله با سیاست های رقبا می تواند باشد. در نتیجه امروزه تولید کنندگان برای ایجاد ارزش افزوده در مشتریان و ترغیب به خرید در آنها، باید در تمایز و تمرکز بر بازارهای خود یا در توسعه بازارهای انعطاف پذیری مناسبی را با تکیه بر استراتژی های محصول داشته باشند.در سي سال اخير پژوهشهاي زيادي بر روي اثربخشي فرآيندهاي توسعهي محصول جديد انجام شده و مدل هاي گوناگوني جهت سيستماتيك كردن اين فرآيندها ارايه شده است. از طرفي شاخص هايي به عنوان عوامل كليدي موفقيت محصولات جديد توسط پژوهشگران معرفي شده است كه برخي از آنها بين نتايج اين پژوهشها مشترك بوده و برخي نيز متناسب با نوع كسب و كار و محصول مورد مطالعه متفاوت است، به طوري كه امروزه فهرستي گسترده از اين عوامل در دسترس است.عوامل کليدي موفقيت زير مجموعه عواملي هستند که کوپر(1999) آنها را به عنوان عوامل کليدي موفقيت در فرايند توسعه محصول جديد ارائه کرده است:

جهت گيري مناسب در بازار، توجه به بازار، محور بودن محصول و مشتري- محور بودن آن؛ تمرکز بر ارائه يک محصول جهان تراز، در اختيار داشتن يک جهت گيري بين المللي در فرايندهاي طراحي، توسعه و بازاريابي؛
توجه به فعاليتهاي قبل از توسعه به معناي تمرين فرايند توسعه محصول و آماده سازي مقدمات براي توسعه پيش از کليد خوردن پروژه اصلي توسعه محصول؛تعريف سريع پروژه و محصول؛ اين تعريف سريع ملاک پيروزي يا شکست قلمداد مي شود. ارائه و روانه سازي بموقع محصول در بازار؛
توجه به ساختار سازماني مناسب، طراحي و جو سازماني؛
اهميت پشتيباني مداوم مديريت ارشد سازمان نه صرفاً به عنوان تضمين کننده موفقيت در فرايند توسعه بلکه کمک رسان پروژه توسعه محصول جديد.

در يك تقسيم بندي كلي عوامل تاثیر گذار بر موفقیت محصول جدید در چهار عامل مدیریت تیم، عامل فن آوری، عامل تجاری سازی و عامل بازار یابی معرفی شده است. در فرایند توسعه محصول از ایده یابی تا عرصه محصول به بازار، بیشترین اثر مربوط به عامل تیم توسعه محصول است، عوامل زیادی در تصمیم گیری مدیران در فرایند توسعه محصول دخالت دارند این عوامل به دو دسته داخلی و خارجی تقسیم می شوند که می توان به شاخص هایی چون: تشکیل تیم، ایجاد انگیزه در کارکنان تیم، غربال ایده ها و تحت نظر گرفتن سیاست گذاری رقبا اشاره کرد. در مقابل فرایند توسعه محصول جدید با توجه به نیاز مشتری در بازار شکل می گیرد. بنابراین شاخص کلیدی بازاریابی با توجه به نوع بازار، بافت جمعیتی و توان رقابتی دارای تفاوت هایی است که باید به آن توجه کرد. این در حالی است که بر اساس مطالعات عامل فن آوری در فرایند توسعه محصول جدید نقش کلیدی را ایفا می کند. شاخص هایی همچون تولید در بهینه ترین زمان برای تجاری کردن محصول، چالش های جایگزینی فن آوری، قابلیت اتکا به تکنولوژی، زمان بر بودن جایگزینی برای تولید یا توسعه محصول جدید، طراحی محصول، تست محصول در مراحل مختلف با استفاده از کامپیوتر از زیر مولفه های عامل فن فناوری به شمار می روند. و در نهایت برای اینکه محصولی به بازار عرصه شود باید دارای قابلیت رقابتی باشد و بتواند ریسک داخلی و خارجی وارده را به حداقل رسانده و مدیریت نماید. با توجه به روند رقابت جهانی، این عامل یکی از عوامل خارجی مهم برای شرکت بوده که در این بین، عوامل داخلی باید در جهت استراتژی های تجاری کردن محصول برای نفوذ در بازار و افزایش سهم بازار به خوبی با برنامه ریزی دقیق مدیریت شوند.

منبع

آرامی، سپیده(1397)، بررسی و رتبه بندی عوامل موثر بر توسعه محصول جدید در شرکتهای دانش بنیان حوزه سلامت در پارک فناوری پردیس تهران، پایان‏نامه کارشناسی ارشد مدیریت فناوری اطلاعات، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات.