تقسيم بندي انواع بيمه

با توجه به انواع ریسک، قراردادهای بیمه نیز انواع متعددی دارد. ماهیت حقوقی بیمه­نامه­ها در کلیه موارد یکسان نیست و گهگاه می­توان تفاوتهایی بین آنها تشخیص داد. انواع بيمه­ها را مي­توان براساس ديدگاههاي مختلف تقسيم بندي نمود. هريک از اين ديدگاهها جنبه خاصي از خصوصيات و ويژگيهاي پوششهاي بيمه­اي را مد نظر قرار مي­دهند. اما تقسيم­بندي بيمه از هر ديدگاهي که صورت گيرد، بايستي به گونه اي باشد که انواع مختلف فعاليتهاي بيمه­اي را در بر بگيرد. هدف از ذکر تقسيم بنديهاي مختلف بيمه در اينجا، مقايسه آنها با يکديگر و يا برشمردن مزيت يکي بر ديگري نيست، بلکه هدف ارائه شناختي کلي از انواع فعاليتهاي بيمه­اي است از اينرو منظرها و يا ديدگاههايي که براساس آنها تقسيم بندي هاي بيمه ايي صورت مي گيرد، بطور مختصر ذکر مي گردد . طبقه بندی های مورد استفاده در زیر برمبنای کاربرد بیمه انجام گرفته و در عین حال مبین وجود تفاوتهای حقوقی بین آنها نیز هست.

• بيمه­هاي اجباري (اجتماعی)

بيمه هايي است که اجراي آنها از نظر حفظ منافع عمومي يا مقررات بين المللي يا مصالح اجتماعي و غيره از طرف قانونگذار اجباري شده است. مانند بيمه هاي اجتماعي کارگران، بيمه هاي درمان کارکنان دولت و فرهنگيان، بيمه محصولات پستي بين المللي و يا بيمه­هاي اجباري شخص ثالث دارندگان وسايل نقليه موتوري زميني در مقابل اشخاص ثالث ( موسوم به شخص ثالث).

عمده ترين نوع بيمه هاي اجباري، بيمه هاي اجتماعي است که در ايران توسط سازمان تأمين اجتماعي به جامعه عرضه ميشود. اين نوع بيمه بيشتر در مورد کارگران، حقوق بگيران مشمول قانون کار و طبقات کم درآمد جامعه کاربرد دارد. دولت در جهت حمايت از اين اقشار به موجب قانون آنها را زير چتر حمايت بيمه هاي اجتماعي قرار ميدهد. ويژگي بيمه هاي اجتماعي اين است که اولا” شخص ديگري    ( کارفرما) در پرداخت قسمت اعظم حق بيمه مشارکت دارد و درصد کمتري را بيمه شده مي پردازد.  ثانيا” برخلاف بيمه هاي بازرگاني که حق بيمه متناسب با ريسک تعيين مي شود، در بيمه هاي اجتماعي حق بيمه درصدي از حقوق يا دستمزد بيمه شده است و ارتباطي با ريسک ندارد.

• بيمه هاي اختياري

بيمه­هايي است که اجراي آنها اختياري است و درآن بیمه گذار به میل خود و آزادانه به تهیه انواع پوشش­های بیمه ای اقدام می­کند. اين گونه بيمه­ها طيف وسيعي از انواع بيمه هاي اموال و منافع و مسئوليتهاي مدني و حوادث شخصي و بيمه­هاي عمر و درمان را در بر مي گيرد. در اینگونه بیمه ها ، بیمه گذار و بیمه گر در مقابل هم متعهد هستند ، بیمه گر در مقابل در یافت حق بیمه از بیمه گذار، تامین بیمه ای در اختیار وی قرار می دهد. بيمه هاي اختياري به دو صورت مي توانند باشند: 1- بيمه هاي تعاوني  2- بيمه هاي بازرگاني

بيمه هاي تعاوني: اينگونه بيمه ها را « بيمه هاي متقابل »  نيز مي گويند. مکانيسم تئوريک اين بيمه ها براساس «توزيع» خسارتهاي دوره اي معين از بيمه (مثلا” يکسال) بين افراد عضو شرکت تعاوني بيمه (بيمه­گذاران) با رعايت حداقل هزينه­هاي ضروري بيمه­گري مي باشد، که يکنوع «خود بيمه­گري»جامعة بيمه گذاران است.

بيمه­هاي بازرگاني : بیمه های بازرگانی با توجه به نوع و طبیعت خطر ، به دو دسته بزرگ بیمه­های دریایی و غیر دریایی تقسیم می شود. تقسیم بندی دیگری که تقریباً منسوخ شده و مورد استفاده نیست تقسیم به بیمه های اموال و اشخاص است. بازارهای نیز وجود دارند که به موجب آنها بیمه های بازرگانی به دو دسته   بیمه های زندگی و غیر زندگی تقسیم می شوند.اصولاً بازارهای بیمه ای با توجه به قوانین و مقررات بیمه ای و ساختار بازار از تقسیم­بندی­های مختلف استفاده می کنند.

در اينجا سه نوع ديدگاه يا سه نوع ويژگي که مد نظرقرار گرفته و براساس آنها تقسيم بندي انجام شده ، بيان مي گردد. اين ويژگي ها عبارتند از :  الف ) تکنيک و ماهيت عمليات  ب ) محل وقوع خطر    ج) موضوع يا مورد بيمه .

درتقسيم بندي مبتني بر تکنيک و ماهيت عمليات، بيمه هاي بازرگاني را به بيمه هاي غرامتي و بيمه­هاي تشکيل سرمايه رده بندي مي­کنند که همه بيمه­هاي اموال و بيمه­هاي مسئوليت مدني جزء بيمه­هاي غرامتي و انواع بيمه هاي عمر يا زندگي جزء بيمه هاي تشکيل سرمايه هستند که در آنها سرمايه مقطوع و معيني مورد تعهد بيمه گران قرا ر مي گيرد.در تقسيم بندي براساس محل وقوع خطر، بيمه ها به سه نوع بيمه هاي دريائي، بيمه هاي زميني و بيمه هاي هوائي تقسيم مي شوند:  منظور از بيمه هاي دريايي اين است که خطرات واقع در درياها بيمه مي شوند، مانند بيمه کشتي و   بيمه حمل ونقل کالا.

بيمه­هاي زميني، عبارت از بيمه خطراتي است که محل وقوع آنها خشکي مي باشند. بيمه آتش سوزي اتومبیل ، مهندسی و برخی بیمه های باربری جزء اين گروه بيمه ها است . همچنين انواع بيمه هاي اجباري مثل بيمه هاي اجتماعي نيز جزء اين گروه مي توانند تلقي شوند.بيمه هاي هوائي نيز با تأسيس شرکتهاي هواپيمائي و حمل و نقل اشياء و اشخاص از طريق هوا بوجود آمده است. در اين نوع بيمه ، هواپيما و سرنشينان و محمولات آن در فاصله يک مسافرت هوائي بيمه مي شوند. در تقسيم بندي بر اساس موضوع يا مورد بيمه ، بيمه ها را به سه رشته اموال، اشخاص، مسئوليت مدني دسته بندي مي کنند.

• بيمه اموال

در این نوع بیمه، موضوع تعهد بیمه­گر شیئی است، یعنی آنچه قابل تقویم به وجه نقد است. بیمه اشیا، قراردادی برای جبران زیان وارده و پرداخت غرامت است.  نتیجه این می شود که بیمه گذاری که متحمل زیانی شده است نمی تواند غرامتی بیشتر از مرز واقعی دریافت کند ، یعنی وضعی بهتر و مساعدتر از زمان قبل از بروز حادثه داشته باشد. از مهمترین ویژگی انواع بیمه اشیا خسارتی بودن آنهاست .

حداکثر تعهد بیمه گر تا سقف مبلغ بیمه شده خسارت وارده به بیمه گذار است . به عبارت دیگر بر اثر تحقق خطر بیمه شده ، وضعیت مالی بیمه گذار، نامتعادل می شود که بیمه گر این وضعیت نامتعادل را برطرف می کند . در اين نوع  بيمه ها « اصل غرامت » حکمفرما است . به اينصورت که  بيمه گر بايستي غرامت بيمه گذار را بپردازد. بدون آنکه مبلغي بيش از خسارت واقعي به او پرداخت نمايد.

بیمه های اشیا ، متنوع ترین شاخه بیمه های بازرگانی است. بر اثر پیشرفت تکنولوزی و ورود انواع محصولات و فرآوردهای صنعتی و غیره ، با وجود اینکه تسهیلات و رفاه اجتماعی برای مردم به همراه دارد ، پتانسیل خسارت را نیز با خود به ارمغان می آورد. بیمه گران طرحها و پوشش های بيمه اي را برای جبران خسارت و زیانهای احتمالی ناشی از اینگونه خطرها به بازار بیمه عرضه می کنند. در نتیجه انواع بیمه های اشیا به طور مرتب در حال افزایش اند که در زیر به تعدادی از آنها اشاره می شود:

1- بیمه آتش سوزی ، انفجار ، صاعقه و خطرهای اضافی نظیر سیل، زلزله، طوفان، شکست شیشه، ترکیدگی لوله آب، ضایعات ناشی از برف و باران و دزدی 2- بیمه اتومبیل (بدنه ، سرنشین ، شخص ثالث) 3- بیمه محصولات کشاورزی 4- بیمه هواپیما 5- بیمه کشتی 6- بیمه حمل و نقل کالا (زمینی، دریایی ، هوایی ) 7- بیمه مهندسی 8- بیمه کامپیوتر 9- بیمه سفینه های فضایی …

• بيمه اشخاص

اين نوع بيمه عبارت است از بيمه اي که موضوع يا مورد بيمة آن شخص انسان است. در اين نوع بيمه خطرهايي مثل فوت ، حادثه منجر به نقص عضو يا فوت ، بيماري و غيره که انسان را تهديد مي کند، تحت پوشش قرار مي گيرد و هريک از خطرهاي ذکر شده با بيمه هايي تحت عنوان بيمه عمر يا بيمه زندگي (انفرادي و گروهي )، بيمه حوادث (انفرادي وگروهي)، بيمه درماني (در ايران توسط شرکتهاي بيمه فقط بصورت گروهي) تحت پوشش قرار مي گيرد. در بیمه اشخاص ، بیمه­گر نمی تواند غرامت وارده به بیمه شده را برآورد کند. تعیین سرمایه بر عهده بیمه­گذار است .

• بيمه مسئوليت مدني

بیمه مسئولیت، بیمه­ای است که مسئولیت مدنی بیمه گذار را در قبال اشخاص ثالث بیمه می­کند. بنابر یک اصل حقوقی­، هرکس مسئول زیان و خسارتی است که به جان و مال اشخاص دیگر وارد می­آورد. بيمه مسئوليت مدني نيز انواع مختلف دارد. مانند: بيمه مسئوليت مدني کارفرمايان، بيمه مسئوليت مدني دولت و کارمندان دولت و شهرداريها، بيمه مسئوليت مدني متصديان حمل­ونقل زميني، هوائي و دريايي، بيمه مسئوليت مدني پزشکان جراحان و داروسازان و مديران مراکز درماني، بيمه مسئوليت مدني آرشيتکتها و مقاطعه کاران و غيره.

• بیمه زیان پولی

در این بیمه، موضوع بیمه میزان معینی پول است که بیمه­گر به دلیل عدم ایفای تعهد بیمه­گذار می­پردازد. انواع بیمه­های زیان پولی عبارتند از: بیمه اعتبار 2- بیمه تضمین 3- بیمه عدم النفع  4- بیمه صداقت و امانت

هم اکنون صنعت بیمه کشور با ارائه بیش از 50 رشته بیمه­ای متنوع در حال خدمت رسانی می باشد. بیمه های ارائه شده در ایران به شرح جدول می باشد.

همچنین جمعیت کشور ایران جوان می باشد و جوانان نیازهایشان با افراد سالمند متفاوت است انواع بیمه های مورد نیاز جوانان که بیشتر از جنس بیمه های عمر پس اندازی و یا سرمایه گذاری است در دهک­های مختلف درآمدی به آنها عرضه نشده است.

بیمه عمر

بیمه عمر یکی از رشته های بسیار مهم بیمه های اشخاص است. از نظر حقوقی، بیمه عمر قراردادی است که به موجب آن بیمه گر در مقابل دریافت حق بیمه متعهد می شود که در صورت فوت بیمه شده یا زنده ماندن او در زمان معینی مبلغی (سرمایه یا مستمری) به بیمه گذار یا شخص ثالث تعیین شده از طرف او بپردازد. از نظر فنی، بیمه عمر نوعی عملیات بیمه ای است که تعهدات مربوط به آن تابع طول عمر انسان است.

بیمه عمر در ایران به وسیله نمایندگی یک شرکت بیمه خارجی به نام ویکتوریا (Victoria) در سال 1314 آغاز گردید. این نمایندگی بعد از یک سال فعالیت منحل شد و پورتفوی خود را که شامل 150 بیمه نامه و جمعا به سرمایه هشت میلیون ریال با حق بیمه سالانه حدود چهارصد هزار ریال بود به شرکت سهامی بیمه ایران که آن زمان تازه تاسیس یافته بود واگذار کرد. در کشورهای در حال توسعه، هم بیمه­های عمر و هم غیر عمر شاهد رشد فزاینده ای بوده اند.

بیمه عمر طی سالیان گذشته دارای رشد قابل توجهی در کشورهای مختلف جهان بوده است. در سال 2006، سهم بازار بیمه­ای کشورهای در حال توسعه حدود 333 میلیارد دلار بوده یعنی 8% از کل حق بیمه­های جهان. حدود 53% از این رقم، مربوط به بیمه­های عمر بوده است. بیمه­های عمر در کشورهای در حال توسعه در سال 2006، از رشد 21% برخوردار بوده­اند. متاسفانه با وجود رشد سریع این صنعت در جهان و ارائه گسترده انواع خدمات بیمه­ای، صنعت مذکور در ایران بدلایل گوناگون از توسعه کمتری چه از لحاظ کیفی و چه از لحاظ کمی برخوردار بوده است.

نسبت کل حق بیمه دریافتی به تولید ناخالص داخلی (GDP) در ایران کمتر از 5/1 درصد است. بیش از 50 درصد از پرتفوی بیمه در سطح بین المللی متعلق به بیمه های عمر و پس انداز است، در حالی که متاسفانه سهم بیمه های عمر از بازار بیمه ایران بسیار کمتر است. حال آنکه این رقم در کشورهای جنوب شرق آسیا به بیش از 70% می رسد. طبق آمار منتشر شده در سالنامه آماری صنعت بیمه کشور، حق بیمه تولیدی از 227.6 میلیارد ریال در سال 1377 به 1892.2 میلیارد ریال در سال 1386 رسیده است همچنین تعداد بیمه نامه ها از 185.997 مورد در سال 1377 به 385.300 مورد در سال 1386 رسیده است. این ارقام اگرچه رشد بیمه عمر را در کشور طی سالهای مذکور نشان می دهد ولی ذکر این نکته ضروری است که این میزان در مقایسه با رشد جهانی بسیار اندک بوده و نشان دهنده ضعف عمده در صنعت بیمه عمر کشور می باشد.

انواع بيمه هاي عمر:

بیمه عمر در ابتدا به سه دسته عمده و متمایز تقسیم می شود:

• بیمه های حیات: پرداخت بیمه گر موکول به حیات بیمه شده است.
• بیمه های فوت: پرداخت منحصرا در صورت فوت بیمه شده در طول مدت بیمه انجام می شود.
• بیمه های مختلط: از ترکیب بیمه های حیات و فوت می باشد .

در تقسیم بندی دیگری انواع بیمه عمر و ویژگی های آنها به شرح زیر بیان می گردد:

1. بيمه عمر زماني؛ به شرط فوت يا خطر فوت ساده زماني
2. بيمه تمام عمر
3. بيمه هاي پس انداز
4. مستمريها

هدف اصلي و اساسي بيمه­هاي عمر، ايجاد و جمع­آوري ذخاير مالي است كه اين هدف با فروش بيمه­هاي عمر ساده زماني امكان­پذير نيست. هر یک از گروههای فوق خطرهایی را تحت پوشش قرار داده و خدمات خاصی را به افراد ارائه می­دهند. به طور کلی می توان خطرهای تحت پوشش در بیمه های عمر را بدین شرح بیان کرد:

• مرگ : مرگ ناشي از عوامل گوناگون مانند مرگ ناشي از حوادث، ناخوشي يا مرضي، عادات مضر مانند اعتياد يا خودكشي
• ازكارافتادگي: از كارافتادگي ناشي از بيماري، مرضي يا حادثه كه معمولاَ از سوي بيمه شده پرداخت حق بيمه را با مشكلات متعدد مواجه مي سازد.
• شرط حيات و زنده ماندن: اگرچه ظاهراَ اين امر جزء خطرهاي مورد بيمه نيست، اما در قيد حيات بودن تا يك تاريخ معين كه همان سررسيد بيمه نامه است، باعث مي گردد تا سرمايه بيمه قابل پرداخت باشد.

يكي از اهداف عمده بيمه­گري، بيمه­نمودن تعداد زيادي از انسان­هاي معمول (استاندارد) با حق بيمه معمولي و مطابق جداول مربوط است تا گروه بزرگي را تشكيل دهند. جهت روشن شدن مطلب توضیح مختصری در مورد انواع بیمه­ها در ادامه بیان می شود:

• بيمه عمر خطر فوت ساده (عمر ساده زماني):

 نوعي از بيمه عمر است كه پوشش بيمه اي را براي مدت معيني ارائه مي دهد و سرمايه بيمه صرفاَ در صورت فوت بيمه شده در اثناي مدت اعتبار قرارداد قابل پرداخت است و در صورتي كه بيمه شده تا پايان مدت قرارداد در قيد حيات باشد، وجهي بابت تعهدات بيمه گر به بيمه گذار پرداخت نخواهد شد. صور مختلف بيمه خطر فوت ساده زمانی:

بيمه نامه هاي قابل تمديد: در بسياري از بيمه نامه هاي خطر فوت ساده با زمان 10 ،15 ساله، شرط تمديد و تجديد بيمه نامه براي مدت معين ديگري بدون انجام شدن معاينات پزشكي پيش بيني شده است.

شرط قابل تبديل: در بسياري از بيمه نامه هاي عمر زماني ساده ، شرط قابل تبديل بيمه نامه به يك بيمه نامه دائمي پس از تعيين و پرداخت حق بيمه واقعي آن بدون ارائه مستندات پزشكي قابل بيمه شدن از سوي بيمه شده منظور مي گردد.

بيمه عمر مانده بدهكار: در آن سرمايه بيمه نامه متغيير است و همه ماهه با پرداخت اقساط كم مي شود.معمولا  اين كاهش سرمايه در سال هاي آخر به صفر مي رسد.

بيمه عمر به شرط حيات : نوعي قرارداد بيمه اي است كه بر اساس آن، سرمايه بيمه به صورت يكجا و در صورت حيات بيمه شده در طول مدت اعتبار قرارداد پرداخت مي گردد. اگر بيمه شده قبل ازانقضاي قرارداد فوت نمايد،براساس شرايط قرارداد بخشي يا تمام حق بيمه هاي دريافتي با بهره يا بدون بهره بر اساس شرايط قرارداد، برگشت داده مي شود. هدف اين نوع بيمه نامه صرفاَ پرداخت سرمايه معين در صورت  در حيات بودن بيمه شده مي باشد.

• بيمه تمام عمر:

این بیمه سرمايه بيمه رابدون توجه به زمان وقوع آن ومشروط به پرداخت مي نمايد .

 بيمه تمام عمر با پرداخت حق بيمه: بر پایه این قرارداد بیمه گر متعهد می شود که در صورت فوت بیمه شده در هر زمان، سرمایه بیمه مذکور در قرارداد را به استفاده کننده بپردازد.

 از انواع این بیمه می توان به مورد زیر اشاره نمود:

بيمه تمام عمر با پرداخت حق بيمه محدود: يكي از انواع بيمه نامه هاي تمام عمر است كه صرفاَ نحوه پرداخت حق بيمه برابر تمام طول مدت قرارداد نخواهد بود ، بلكه با توافق بيمه گر و بيمه شده، پرداخت حق بيمه تمام عمر به مدت معين كاهش پيدا خواهد كرد.بيمه شده مي تواند توافق كند كه پرداخت حق بيمه همزمان با بازنشستگي او كاهش پيدا كرده و متوقف شود.

  بيمه عمر مشترك: بيمه نامه اي است كه متعهد به پرداخت سرمايه بيمه در زمان بروز اولين فوت يكي از بيمه شدگان مي باشد. اگر بيمه نامه مشترك بين 2 نفر باشد، سرمايه فوت به بازمانده ديگر پرداخت مي شود.اين بيمه نامه­ها يا به صورت تمام عمر است يا به صورت مختلط پس انداز صادرمي­گردد.

بيمه­هاي مختلط پس­انداز: دراین بيمه­ها سرمايه بيمه به دو صورت قابل پرداخت است. اگر بيمه­شده قبل از مدت قرارداد بيمه فوت كند، سرمايه بيمه به بازماندگان و ورثه او پرداخت مي شود و چنانچه تا پايان مدت اعتبار بيمه­نامه در قيد حيات باشد، سرمايه بيمه به خود او پرداخت خواهد شد.

اگر به يك بيمه­نامه (به شرط حيات) يك بيمه­نامه (به شرط فوت) با همان مدت اصلي بيمه نامه اضافه كنيم مقصود حاصل است و از تركيب دو بيمه نامه، بيمه نامه مختلط پس انداز بوجود مي آيد. از انواع مختلف بيمه هاي مختلط پس انداز می توان به موارد ذیل اشاره نمود:

بيمه هاي پس­انداز سرمايه­گذاري : اخيراَ شركتهاي بيمه نوعي از بيمه نامه را ارائه داده­اند كه ذخاير و حق بيمه­ها بي­درنگ در سهام شركتها سرمايه گذاري مي گردد و بيمه گذار سود حاصل از سرمايه گذاري را خود دريافت مي دارد كه در اين نوع بيمه نامه سهام نزد شركت بيمه نگهداري ميشود.

بيمه­نامه پس­انداز با كاهش حق بيمه در سالهاي اول: شركتهاي بيمه صادر كننده، مدتهاست كه تمايل به صدور بيمه نامه هاي پس انداز دارند كه حق بيمه آن در 5 ساله اول كاهش يافته باشد و بعد ازآن حق بيمه به طور تصاعدي افزايش يابد.

 بيمه­نامه­هاي پس­انداز با دو برابر سرمايه : يك بيمه­نامه با تعهد پرداخت دو برابر سرمايه، يك بيمه نامه مختلط پس­انداز عادي است با اين تفاوت كه سرمايه بيمه در سررسيد بيمه­نامه، برخلاف سرمايه قابل پرداخت در زمان فوت دو برابر پرداخت مي­گردد. اين نوع بيمه­نامه از تركيب يك بيمه­نامه پس انداز ساده و يك بيمه نامه به شرط حيات بدون باز پرداخت حق بيمه تشكيل شده است.

بيمه­نامه­هاي پس­انداز با حق­انتخاب: بسياري از شركتهاي بيمه، بيمه­نامه­هاي پس­انداز با حق انتخاب را براي بيمه­گذار در مورد افزايش سرمايه بيمه در سال­هاي اوليه اعتبار بيمه­نامه طرح­ريزي و ارائه نموده­اند. بر اساس شرايط اين بيمه­نامه، بيمه­گذار مي­تواند همانطور كه وضعيت او بهبود مي­يابد سرمايه بيمه خود را به ميزان 50 درصد درپايان سه سال اول يا5سال اول،آن هم بدون انجام معاينات پزشكي مجددافزايش دهد.

• بيمه­هاي مستمري:

 بيمه­هاي مستمري، گونه­اي پوشش بيمه­اي است كه پرداخت مستمري دوره­اي را براي مدت زمان معين يا تمامي مدت حيات بيمه شده تعهد مي­نمايد.

انواع بيمه مستمري عبارت است از:

مستمري براساس تعداد افراد تحت پوشش: اگر با بيمه مستمري زندگي دو يا چند نفر تحت پوشش قرار گيرد، معمولاَ مستمري مشترك ناميده ميشود و پوشش بيمه تا زمان حيات هر دو نفر ادامه مي يابد و به محض فوت يكي از آنها متوقف مي گردد.

مستمري بر اساس نحوه پرداخت حق بيمه :

الف)  مستمري با پرداخت حق بيمه يكجا           ب)  بيمه مستمري با حق بيمه سالانه :

• خريد بيمه­هاي مستمري مي­تواند با پرداخت حق بيمه يكجا انجام شود
• پرداخت اقساط حق بيمه در طول سال هاي متمادي و قبل از شروع دريافت مستمري از سوي بيمه شده پرداخت مي گردد.

مستمري بر اساس تاريخ آغاز پرداخت مستمري:

الف) بيمه هاي مستمري بي­فاصله          ب) بيمه هاي مستمري با­فاصله :

• باپرداخت حق بيمه يكجاوخريديك بيمه مستمري ،بي فاصله ازاولين ماه بعد اقساطش رادريافت دارد.
• اين طرح از بيمه­هاي مستمري را مي­توان با حق بيمه يكجا يا حق بيمه اقساطي خريد و اقساط حق بيمه را ماهانه يا سالانه پرداخت.

مستمري بر اساس مستمري با برگشت حق بيمه: ساده­ترين شكل بيمه، بيمه­هاي عمر مستمري است كه درآمد معين و مشخص را در طول حيات بيمه شده تامين مي­كند و بعد از فوت وي هيچ گونه پرداختي انجام نمي شود.

• ساير انواع بيمه هاي عمر:

بيمه مخصوص شركا و همكاران تجاري، بيمه نامه هاي سرمايه فرزندان، سرمايه تحصيلي فرزاندان. بدیهی است انواع بیمه­هایی که وجود دارد برای افراد    بیمه­گذار و اشخاص ثالثی که از آن منتفع می­شوند نوعی تامین را فراهم می­آورد که بوسیله آن می توانند عدم تعادل و موازنه اقتصادی ناشی از خطرات را کاهش بدهند یا آن را برطرف سازند و از این طریق بتوانند به فعالیت­های عادی خود ادامه دهند. بیمه­های عمر نیز این تامین را فراهم می­آورند و دارای ارزش اجتماعی بیشتری هستند. به طور مثال، بیمه­های عمر به شرط حیات بیمه گذار، نگرانی و اضطراب وی را در مورد دوران پیری و کهولت کاهش می­دهد، یا بیمه­های عمر در صورت فوت بیمه­گذار، آینده اقتصادی خانواده او را تامین می­کند. لذا هر یک از این دو نوع بیمه، سبب افزایش سطح اقتصادی زندگی آینده خانواده می­شود و همین امر سبب کاهش مشکلات ناشی از فقر در سطح کلی جامعه شده، به رشد سطح فکری، فرهنگی و اخلاقی جامعه در آینده نیز منجر می­شود.

مزاياي بيمه هاي عمر

به طور كلي بيمه هاي عمر (زندگي) از نظر فردي و اجتماعي داراي مزاياي فراواني به شرح زيراست:

• افزايش پس اندازها و امكان توسعه سرمايه گذاري ها در سطح ملي و منطقه اي
• تامين هزينه ها و خطرات ناشي از فوت بيمه گزار شامل:

1. تامين هزينه فوت بيمه گزار
2. تامين مستمري براي خانواده بيمه گذار در دوران هاي مشخص
3. تامين اقساط وام از طريق بيمه زندگي مانده بدهكار، بدين صورت كه اگر وام گيرنده فوت شود، بدهي او از طرف شركت بيمه به بانك وام دهنده پرداخت خواهد شد.
4. تامين هزينه تحصيلات عاليه از طريق بيمه هاي زندگي و پس انداز
5. تامين مستمري بازنشستگي
6. تامين خطر از كار افتادگي
7. پس انداز مطمئن

مزاياي مالياتي بيمه عمر شامل :

• بخشودگي مالياتي حق بيمه زندگي
• معافيت سرمايه بيمه زندگي از ماليات بر درآمد،
• تعلق نگرفتن ماليات بر ارث به سرمايه بيمه زندگي

عمده­ترین موانع توسعه بیمه عمر در ایران

با شناخت موانع توسعه بیمه های عمر در ایران می­توان به بررسی سهل­تر راهکارهای توسعه اقدام نمود.

عمده ترین این موانع عبارتند:

• ضرورت طراحی جدول مرگ و میر ملی متناسب با آمار مرگ و میر جمعیت ایران

جدول مرگ ومیر مورد استفاده در آیین نامه های 13 الی 7/13 بیمه مرکزی ایران براساس جدول 88TD کشور فرانسه تهیه و تدوین شده است  که با آمار واقعی کشور همخوانی ندارد که این امر موجب شده است طراحی های بیمه های عمر متناسب و منعطف با بازار ایران نباشد. جدول کنونی مورد استفاده نیز تاکنون در دوره های 5 ساله با توجه به آمار واقعی کشور و وضعیت عملکردی شرکتهای بیمه تصحیح و تعدیل نشده است که شاید یکی از دلایل آن نبود سیستم مکانیزه و طبقه بندی شده شبکه ای برای ثبت و تحلیل بیمه های عمر در ایران است.

• نبود مکانیزم و برنامه ریزی مناسب و مشخص برای استفاده از ذخایر سرمایه ای در طول مدت قرارداد در صنعت بیمه

اصولا مکانیزم سرمایه­گذاری در بیمه های عمر از ریسک­پذیری کمتری نسبت به سایر عملیات سرمایه گذاری برخوردار است. زیرا ذخایر اینگونه بیمه­ها باید اطمینان و بازدهی سرمایه­گذاری بالاتری بدلیل ماهیت صد درصدی وقوع ریسک در جریان عملیات سرمایه­گذاری پربازده قرار میگیرند. اختلاط وجوه مذکور با سایر ذخایر فنی در رشته­های دیگر بیمه­های بازرگانی برای سرمایه­گذاری موجب نوعی هرج و مرج در اتخاذ سیاستهای سرمایه­گذاری­های مولد خواهد بود. که در حقیقت علت این امر نوعی روزمرگی در سیاست­های پیش روی صنعت بیمه در این بخش است.

• عدم ثبات سیاست­های اقتصادی و ناتوانی کارشناسان صنعت بیمه در پیش بینی نرخ بهره برای محاسبه حق بیمه و کاهش آثار منفی تورمی

سیاست متکی بر اقتصاد تک محصولی نفت در کشور موجب شده است با افزایش نوسانات قیمت نفت در بازارهای جهانی، نوسانات عمده ای بر قیمت کالاها و خدمات وارداتی، محصولات مصرفی و همچنین سایر کالاهای عمده تاثیرگذار بر نرخ تورم همچون مسکن و طلا وارد آید. اینگونه کشش و حساسیت بالای تحول در ثبات اقتصادی بر قیمت نفت موجب افزایش آثار منفی تورمی و عدم امکان اتخاذ سیاست های اقتصادی در شرایط مذکور می­شود. یعنی بجای آنکه افزایش درامد نفت بصورت ذخایر آتی و پس اندازی درآید، به صورت نقدینگی در اقتصاد وارد شده و موجبات یک بازار تورمی را فراهم می­آورد که در صورت کاهش ناگهانی قیمت نفت نیز در مدت زمان کوتاهی به حالت رکود اقتصادی وارد می شویم. بدیهی است در این شرایط بی ثباتی نمی توان از برنامه های ضد تورمی بیمه عمر در 1 یا 5 سال آینده صحبتی به میان آورد. شاید الحاق به سازمان تجارت جهانی در بلندمدت بتواند زمینه ای برای شفاف سازی وضعیت اقتصادی کشور و خروج از اقتصاد تک محصولی تلقی گردد، که این امر مستلزم تغییر در سیاست­گذاری­های کلان سیاسی و اقتصادی کشور می­باشد.

• وجود موانع قانونی سرمایه گذاری برای شرکتهای بیمه دولتی به خصوص بیمه مرکزی ایران به عنوان بیمه گر 50 درصدی اجباری اتکایی

موانع موجود در آیین نامه 42 الی 2/42 شواری عالی بیمه نیز از جمله عوامل محدود کننده در سرمایه گذاری شرکتهای بیمه به خصوص در بخش بیمه های عمر محسوب می شوند. با توجه به محدودیتهای قانونی موجود در نوع سقف سرمایه گذاری ها، شرکتهای بیمه نمی توانند سرمایه گذاری مناسبی از محل حق بیمه های جمع اوری شده و ذخایر ریاضی بیمه های عمر انجام دهد. این موضوع حتی سود مشارکت در منافعی را نیز که شرکت های بیمه می توانند 85% آن را درپایان هر سال مالی بیمه ای به ترازنامه تعیین شده در بیمه های عمر و پس اندازی پرداخت نمایند تحت الشعاع قرار دهد.

• عدم وجود بازار بیمه اتکایی اختیاری توسط بیمه گران معتبر اتکایی خارجی و داخلی

بدلیل انحصار 50 درصدی بیمه های اجباری اتکایی توسط بیمه مرکزی ایران عملاً شرکتهای بیمه رغبتی برای خرید پوشش های اتکایی اختیاری از خود نشان نمی دهند. از سویی دیگر بدلیل عدم وجود مکانیزم های کنترلی و نظارت مالی و فنی مطابق با استانداردهای بیمه گران اتکایی معتبر، شرکتهای مذکور نیز تمایل چندانی برای پوشش بیمه اتکایی اختیاری در این زمینه از خود نشان نمی دهند تا بیمه گران بتوانند با استفاده از مزایای حمایتی بیمه گران مذکور پوشش های رقابتی­تری را به بازار بیمه کشور عرضه نمایند مکانیزم های کنترلی و نظارت مالی و فنی مطابق با استانداردهای بیمه گران اتکایی معتبر، شرکتهای مذکور نیز تمایل چندانی برای پوشش بیمه اتکایی اختیاری در این زمینه از خود نشان نمی دهند تا بیمه گران بتوانند با استفاده از مزایای حمایتی بیمه گران مزکور پوشش های رقابتی تری را به بازار بیمه کشور عرضه نمایند.

• پایین بودن سطح عمومی درآمد افراد جامعه

با وجود درآمد نفتی بالا در کشور، شاهد سطح عمومی پایین درآمدها در سطح اقتصاد کلان هستیم. این توزیع غیرهمگن در سطح درآمدها، عموماً موجب خواهد شد، بیمه به صورت یک کالای لوکس در سبد خانوار تلقی گردیده و نیازهای اساسی در سبدها خانوار به عنوان کالای ضروری جلوه گر شوند. بدیهی است در این وضعیت شاهد کاهش توجه به بیمه های عمر خواهیم بود.(همان منبع)

• عدم تنوع پوشش های بیمه عمر متناسب با نیاز افراد جامعه

در حال حاضر مزیت های رقابتی در انواع زیر بسته های بیمه های عمر در کشور وجود دارد. هرچه شرکتهای بیمه از مزایای زیر با نرخ حق بیمه کمتری استفاده نمایند، بیمه گذاران بیشتری را جلب خواهند نمود.

این مزایا عبارتند از:

1. تعدیل حق بیمه
2. تعدیل سرمایه فوت
3. تعدیل سرمایه اندوخته
4. پوشش تکمیلی حادثه
5. پوشش تکمیلی از کار افتادگی
6. پوشش تکمیلی بیماری های صعب العلاج
7. دریافت وام
8. دسترسی به اندوخته
9. قابلیت تبدیل به مستمری

• پرداخت 85% مشارکت در منافع

در حال حاضر بجز چند شرکت محدود بیمه های خصوصی بقیه شرکتها امکان ارائه بیمه های عمر با تمامی مزایا را ندارند.

• اطلاع رسانی محدود شرکتهای بیمه در آگاهی دقیق از انواع بیمه های عمر

اطلاع رسانی محدود شرکتهای بیمه برای استقرار سریع و دقیق افراد در مرحله تصمیم گیری خرید بیمه های عمر از جمله موانع عمده عدم گسترش اینگونه پوشش های بیمه ای است. تحلیل سایتهای اطلاع رسانی شرکتهای بیمه دلیلی بر این مدعاست. استفاده از افراد غیر متخصص در بخش های تبلیغات، طراحی و ساخت آگهی و بروشورهای تبلیغاتی از دلایل محدود کننده اطلاع رسانی در صنعت بیمه­های عمر بازرگانی است.

• سیستم ضعیف آموزش و تجهیز بازاریابان تخصصی بیمه های عمر

بازاریابان، قوی­ترین اهرم در بسط بیمه­ای عمر محسوب می­شوند. به تجربه ثابت شده است روش­های مصاحبه برای عرضه خدمات از تاثیر بالایی در فروش بیمه­های عمر برخوردار بوده است. در حقیقت دلیل اصلی الحاق نام صنعت بر بیمه های بازرگانی نیز بدلیل رونق فروش بیمه های عمر از طریق مراجعات حضوری و دریافت حق بیمه و پرداخت خسارت در محل بوده است. نبود یک نظام آموزشی قدرتمند و متناسب با نیاز بازاریابی علمی و بروز در فروش اینگونه بیمه ها، از جمله موانع گسترش آنها می­باشد. از سویی دیگرعدم استفاده از بازاریابان آموزش دیده موجب خواهد شد علاوه بر ارائه اطلاعات نامربوط و غیر واقعی به بیمه­گذاران بستره نااطمینانی در فروش اینگونه بیمه­نامه­ها نیز فراهم آید. لذا وجود مشکل های قانونی، آموزشی، هدایت، رهبری و تجهیز بازاریابان بیمه­های عمر می­تواند در توسعه بیمه­های مذکور موثر واقع شود.

• نبود بستر تخصصی و آسان برای ارزیابی دقیق ریسک سلامت بیمه شدگان بیمه های عمر

وجود نرم افزارهای شبکه ای تحت عنوان لایف ریسک و نرم ریسک در کشورهای دارای نظام بهداشتی و درمان منسجم و اتصال اینگونه نرم افزارها به سیستم مذکور برای ارزیابی سلامت ریسک بیمه شدگان بیمه عمر، امکانات ارزیابی ریسک را بسیار آسان نموده است. عدم وجود این مکانیزم در صنعت بیمه ایران، موجب شده است علاوه بر عدم امکان سنجش دقیق ریسک سلامت بیمه شدگان شاهد افزایش تقلب در این بخش باشیم.

• کمبود شدید متخصص آکچوئری برای محاسبات فنی بیمه های عمر در انواع رشته های مرتبط

در حال حاضر دو دانشکده بیمه اکو و دانشگاه شهید بهشتی به تربیت نیروهای آکچوئر اقدام می نماید. که البته بدلیل توجه صرف به مباحث محض آماری و با توجه به وسعت دامنه علوم آمار بیمه های عمر شاهد موفقیت چندانی در این بخش نبوده است.

• قوانین محدودکننده مالیاتی و عملکردی نمایندگان در زمینه فروش بیمه های عمر همچون احتساب سرمایه استرداد به حساب زیان عملیاتی

هم اکنون استرداد سرمایه های بیمه عمر به احتساب زیان عملیاتی نمایندگان فروش گذاشته می شود. ضمنا نمایندگان نیز بایستی مالیات­های بر درآمد بسیاری بابت فروش اینگونه بیمه نامه ها پرداخت نمایند. که این مبالغ مالیاتی گاهی بین 15 تا 20 درصد کارمزد نمایندگان را در این بخش شامل می شود. این در حالی است که نمایندگان تنها هزینه کارمزد تعیین شده بابت صدور بیمه نامه های عمر و پس انداز را دریافت می نمایند.

راهکارهای توسعه بیمه عمر در ایران

• اخذ حمایت و مشارکت دولت در بسط توسعه بیمه­های عمر

دولت می تواند با سپرده گذاری های بدون بهره نزد شرکت­های بیمه، مراتب توسعه این رشته بیمه ای را فراهم سازد. با توجه به اهمیت بیمه های عمر و تاثیر بلندمدت آن بر پیشبرد برنامه های اقتصادی و اجتماعی کشور، لذا کمک های تشویقی دولت در جهت توسعه و گسترش اینگونه بیمه ها می تواند بسیار حائز اهمیت باشد. این یارانه­ها می تواند در ابتدا از طریق مبادی مختلفی بشرح زیر به پوشش های بیمه عمر در چارچوب­های زیر تبدیل شود:

1. بیمه کارکنان دولت در قالب بیمه های مکمل بازنشستگی و مستمری عمر
2. ارائه پوشش های بیمه عمر توسط سازمان تامین اجتماعی برای بیمه شدگان به عنوان بیمه های مکمل بازنشستگی و مستمری
3. بیمه عمر و مستمری اقشار آسیب پذیر جامعه به عنوان بیمه های مستمری

• فروش بیمه های عمر با استفاده از نظام بانکی و سایر نهادهای مالی و اعتباری

با توجه به عدم محدودیت بانک ها و موسسات مالی و اعتباری در سرمایه گذاری و تبلیغات و همچنین اعتماد بالاتر افراد به نظام بانکی در خرید بیمه نامه و گسترش فیزیکی و دسترسی بالای بیمه شدگان به سیستم مذکور می توان با کاهش هزینه کارمزد و تبلیغات و توسعه بیمه نامه های عمر طراحی شده برای فروش در نظام بانکی، بیمه نامه های ارزانتری را به مردم عرضه نمود، ضمناً بیمه­گران بازرگانی می­توانند به عنوان بیمه­گران اتکایی در این زمینه نیز فعالیت کنند.

• رفع موانع قانونی سرمایه­گذاری در بخش بیمه های عمر برای شرکتهای بیمه دولتی با اصلاح آیین نامه 42 سرمایه­گذاری شورای عالی بیمه
• صدورمجوزبرای تحصیل تعدادی ازنخبگان صنعت بیمه دررشته های مختلف آکچوئری درخارج

در حال حاضر کشور هند دارای موسسات آموزشی معتبر و مجرب در زمینه های مختلف آکچوئری است که با توجه به هزینه های نسبتا پایین با توجه به دیگر کشورهای مطرح و سطح بالای علمی موسسات آموزشی فوق می توانندبه عنوان گزینه مطرح برای تربیت متخصصان مربوطه اقدام نمود.

بدیهی است با تاسیس یک مرکز حرفه ای آکچوئری بلند مدت در کشور نیز می توان در تربیت نیروهای متخصصین آکچوئری صنعت بیمه اقدام نمود.

• تشکیل کمیته تخصصی تهیه و تدوین جدول مرگ و میر ایران

این کمیته با شرکت کارشناسان و متخصصان بیمه­ ی مرکزی ایران، شرکتهای بیمه بازرگانی، اساتید دانشگاه، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، وزارت رفاه، سازمان ثبت احوال و مرکز آمار ایران و پژوهشکده بیمه مرکزی تشکیل خواهد یافت.

• ایجاد کمیته دائمی مشترک تبلیغات و توسعه بیمه های عمر

این کمیته در بیمه مرکزی ایران برای امور سیاستگذاری متمرکز دائمی و تقویت واحدهای روابط عمومی در شرکتهای بیمه در جهت توسعه بیمه های عمر تشکیل خواهد شد.

• تدوین اساسنامه تربیت و جذب بازاریابان کارگزار تخصصی بیمه های عمر توسط بیمه مرکزی

این بازاریابان با طی دوره های آموزش بازاریابی تخصصی و آشنایی با کلیه خدمات بیمه ای بازار بیمه کشور و پس از اخذ صلاحیت های فعالیتی و سپردن تضمین های مالی متناسب با میزان فعالیت می توانند بطور مستقیم و غیر مستقیم جذب شبکه های فروش گردند.

• بهره گیری از مزایای بیمه های عمر بازرگانی در بسط بیمه های اجتماعی موجود به صورت مکمل

با مطالعه تطبیقی تجارب کشورهای پیشرفته می توان دریافت همواره بین گسترش بیمه های اجتماعی و توسعه بیمه های عمر نسبت معکوس برقرار است. به طوری که رونق و توسعه حوزه ای از فعالیت­های بیمه ای اجتماعی و یا عمر بازرگانی از اهمیت دیگری کاسته خواهد شد.

 در ایران علیرغم ضعف بیمه­های اجتماعی بیمه های بازرگانی عمر از توسعه و قوت چندانی برخوردار نبوده اند. لذا می توان با طراحی بیمه هایی به عنوان مکمل بیمه های اجتماعی نسبت به توسعه هر دو حوزه بیمه گری اقدام نمود.

• ارائه تسهیلات لازم برای تجهیز بازاریابان بیمه عمر به امکانات لازم برای بازاریابی

 پرداخت تسهیلات به بازایابان جهت خرید رایانه قابل حمل، وسیله نقلیه، تجهیزات، تبلیغات.

• برگزاری همایش های تخصصی ثابت سالیانه در زمینه های عمر توسط پژوهشکده بیمه مرکزی
• ایجاد مرکز مشترک آموزش در زمینه بازاریابی

این مرکز آموزشی با مشارکت کلیه شرکتهای بیمه برای تربیت تخصصی بازاریابان بیمه های عمر تاسیس گردد. در این مرکز بازاریابان ضمن آموزش انواع بیمه های موجود در ایران و نحوه صدورآنها، قادر خواهند شد نسبت به بازاریابی و نرخ دهی اینگونه بیمه ها اقدام نمایند.

• رفع محدودیت سنی برای بهره مندی از مزایای پوشش بیمه های عمر

در حال حاضر افراد با سن 15 تا 65 سال می توانند از این پوشش ها بهره گیرند که می توان این محدوده سنی را از 1 تا 85 سالگی گسترش داد.

• ایجاد شبکه مکانیزه صدور بیمه های عمر با مرکزیت اطلاعات نزد بیمه مرکزی
• صدور کارت ریسک های سلام برای پوشش بیمه شدگان بیمه های عمر و تهیه نرم افزار نرخ دهی براساس میزان و تاریخچه سلامت ریسکها بر حسب استانداردهای بیمه گران اتکایی
• کاهش آثار تورمی بر بیمه های عمر و پس انداز

بیمه های عمر و پس انداز معمولا به دلیل ماهیت بلندمدت آن در شرایط تورمی تحت تاثیر بسیار زیادی قرار می گیرند. لذا خنثی سازی آثار تورمی بر اینگونه بیمه ها از دغدغه های عمده بیمه گران این رشته است. بیمه گران راهکارهای متعددی را برای مقابله با آثار تورمی بیمه های عمر و پس انداز مطرح نمودند که عمده ترین آنها عبارتند:

1. فروش بیمه های با سرمایه صعودی بر حسب شاخص قیمت ها
2. پرداخت سرمایه بر حسب طلا
3. پرداخت سرمایه به صورت مسکن
4. پرداخت سرمایه بر حسب ارزهای قدرتمند رایج
5. مشارکت بیمه گذار در منافع حاصل فعالیتهای بیمه گری و سرمایه گذاری

• حل مشکلات فنی موجود در محاسبات حق بیمه و کنترل عملیات از طریق:

1. تفکیک حسابهای بیمه عمر طبق مفاد آیین نامه شماره13 شورای عالی بیمه
2. ارائه ترازنامه دقیق و صحیح محاسبه سود مشارکت طبق مواد قانونی موجود در آیین نامه های
3. شماره 13 الی 7/13
4. رفع محدودیت زمانی در پرداخت کارمزدها(حداکثر 5 سال) و میزان کارمزد پایین متعلقه به آن در سالهای دوم و پنجم بیمه نامه در مواقع پرداخت حق بیمه به صورت ماهانه و یا سالانه
5. ایجاد سیستم مکانیزه و شبکه ای کنترلی
6. عدم احتساب موارد استرداد سرمایه به عنوان حساب خسارت و زیان عملیاتی شبکه فروش
7. رفع محدودیت سرمایه گذاری وجوه حاصل از جمع آوری ذخایر فنی بیمه­های عمر طبق آیین نامه 42 و 43 شورای عالی بیمه
8. رفع محدودیت شرکتهای بیمه در سرفصل­های محاسبه حق بیمه مانندهزینه های بیمه گری، تبلیغات و بازاریابی
9. تسهیل در برگشت مالیات بر درآمد خریداران این گونه بیمه نامه ها توسط سازمان مالیاتی
10. تسهیل بیمه مرکزی در صدور مجوز برای سایر شرکتها برای غنی سازی مزایای رقابتی بیمه های عمر
11. حذف سرفصل های استرداد سرمایه در تراز عملکردی شبکه فروش سقف معافیت مالیاتی نمایندگان حقیقی و حقوقی را بابت افزایش فروش بیمه های عمر

• ایجاد عوامل انگیزشی در خرید بیمه های عمر از طریق:

1. ارائه پوشش های با قدرت بالای ضد تورمی
2. بالاتر بودن نرخ بهره فنی ذخایر نسبت به سود سپرده بانکی
3. داشتن مزایای پوشش جنبی ترجیحی همچون بیمه حوادث، بیماری ها و …
4. وجود قابلیت انعطاف در تغییر زمان و سرمایه تحت پوشش در بیمه نامه های عمر
5. نداشتن محدودیت سنی برای بهره مندی از مزایای بیمه عمر به خصوص برای نوجوانان و جوانان
6. ارائه بیمه نامه هایی باسرمایه غیرنقدی مانندهزینه تحصیل ودانشگاه،خرید جهیزیه، تامین اتومبیل و …
7. ارائه بیمه نامه­های با ارزش بازخریدی منصفانه

• تسریع روند خصوصی سازی و آزاد سازی صنعت بیمه در جهت توسعه بیمه­های عمر

بحث خصوصی سازی و آزاد سازی بایستی در دو بخش مهم مورد بررسی قرار گیرد که بخش اول در صنعت بیمه و بخش دوم آن در اقتصاد ایران است. در بخش اول باید اذعان داشت با توجه به تاثیر عمیق خصوصی سازی بر روش های انگیزشی تامین سرمایه و راهکارهای رجحان پذیر سرمایه گذاری منجر به ارائه پوشش­های بیمه عمر مطابق با نیاز جامعه شده است و در این میان فروش خوبی را نیز نسبت به سایر شرکتهای بیمه دولتی از این بخش شاهد بوده ایم.

اما در بخش اقتصاد کلان بدلیل عدم توجه به تمامی جنبه های خصوصی سازی شاهد نیل به سمت یک نظام سرمایه داری خالص بوده­ایم. به طوری که تنها به جنبه های محدودی از واگذاری شرکتهای مشمول اصل 44 قانون اساسی و آن هم جنبه تشکیل سرمایه توجه شده است. بنابراین بحث رقابت و خصوصی سازی و نفع شخصی منجر به  تغییر انحصار بخش دولتی به بخش خصوصی و تشکیل طبقه سرمایه دار و طبقه کارمند و کارگر شده است. در این میان طبقه دوم در حداقل معیشت قرار گرفته و بودجه خانوار برای بهره گیری از امکانات رفاهی منجمله اختصاص بخش سبد خانوار خود به پوشش های بیمه ای به خصوص بیمه های عمر کاهش می یابد. در این نظام اگر چه شاهد رشد سریع اقتصادی در سطح کلان هستیم ولی مراتب محرومیت و فقر بدلیل طبقات کارمندی و کارگری رو به افزایش خواهند گذاشت و تمرکز ثروت در دست گروهی محدود صورت می پذیرد. در این میان وظیفه دولت گذار از این نظام به سمت نظام رفاهی است، یعنی توانمندسازی طبقه کارگر و کارمند که بخشی از این توانمند سازی از طریق بیمه­های عمر و پس اندازی امکان پذیر است.

• توسعه فرهنگی بیمه های عمر در خانواده

رفتار مصرف کننده در بیمه های عمر، رفتاری آینده نگر با تحلیل منافع حال و ارزش آتی سرمایه گذاری در این بخش است. اما تاثیر سایر عوامل نظیر نگرش و عقیده های فردی همچون تقدیر گرایی، نظام بازاریابی علمی، عوامل اقتصادی (نرخ تورم، میزان درآمد، نرخ حق بیمه­ها و …) و سیاستهای ثانوی را نیز نباید در توسعه فرهنگ بیمه های عمر از نظر دور داشت.

بنابراین هر گونه کمک به افراد در تحلیل مقایسه ای و رجحان سرمایه­گذاری در بخش بیمه های عمر با سایر روش های رایج و مطمئن در این زمینه با توجه به نگرش های فردی و افزایش روحیه انگیزش­های اقتصادی وی به دوام واستحکام خانواده کمک می نماید. اطلاع رسانی صحیح از انواع پوشش های بیمه عمر و خطرات روزمره در کمین عمر افراد جامعه و تحلیل زیانهای مستقیم و غیر مستقیم بر خانواده با استفاده از موارد واقعی و به کار گیری شیوه های علمی بازاریابی در این بین دارای اهمیت بسزایی است .

• تسهیل فعالیت بازاریابان بیمه های عمر

همانگونه که اشاره شد مولفه های مهم توسعه بیمه های عمر عبارتند از تامین سرمایه و نظام سرمایه گذاری. منابع تامین سرمایه در این گونه بیمه ها عبارتند از :

1. درآمد خانواده
2. کمک های دولت
3. مشارکت عمومی

در بخش نظام سرمایه گذاری با توجه به نیاز به سرمایه گذاری مطمئن و زود بازده و با نرخ بازدهی سرمایه بالا عمدتاً در ایران نشان داده شده است سرمایه گذاری در بخش های مسکن، ارزهای معتبر، طلا و صنعت نفت از اطمینان و نرخ های بازدهی سرمایه گذاری بالاتر و از سوی دیگر بخش های بورس و فعالیت های صنعتی به دلیل عدم ثبات اقتصادی از شکنندگی بسیار بالا و نوسانات عمده ای در بلندمدت برخوردار  بوده اند.

در توسعه بیمه های عمر دو مولفه تامین سرمایه و سرمایه گذاری نقش مهمی در رشد اقتصادی این بخش دارد. خط مشی های سیاست گذاری در این بخش از بیمه گری در صورتی می تواند موثر واقع گردد که بجای سیاست گذاری برای حاملان فروش این گونه بیمه نامه ها در جهت تسهیل فعالیت آنها گام بردارد.

منبع

 کاویانی، محمدرضا(1394)، اولویت بندی عوامل ریزش مشتری، پایان نامه کارشناسی ارشد، مدیریت اجرایی، دانشگاه پیام نور

از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید