تعاریف در حیطه اختلال سازگاری یا ناسازگاری

سازگاری یا ناسازگاری  امری ساده وبه آسانی قابل وصول نیست، چون سازگاری یا ناسازگاری امری است که ملاک عینی ثابت ندارد و نمی‌توان آن را اندازه گرفت. یک رفتار معین می‌تواند دریک فرهنگ سازگار وهمان رفتار در فرهنگ دیگر ناسازگار باشد. رفتار انسان به شدت تابع زمینه‌های فرهنگی است. اساس تعریف ناسازگاری را رفتار تشکیل می‌دهد. ناسازگاری یا کژخویی به رفتار افرادی اطلاق می‌شود که معمولا از هوش عادی یا حتی ضریب هوشی بالا برخوردارند ولی دارای رفتار غیر عادی بوده ویا به اصطلاح مبتلا به اختلالات سازگاری  هستند .

ازنظر بالینی اختلالات سازگاری شامل انواعی از تظاهرات بالینی نامتجانس اند. مثلا اختلال سازگاری همراه با خلق افسرده، اختلال سازگاری همراه با اضطراب، اختلال سازگاری همراه با اختلال سلوک . اگرمسایل رفتاری بالینی قابل ملاحظه که ملاک‌های تشخیص اختلال خاص دیگرراندارند همزمان با بروزیک موقعیت فشارزای روانی اجتماعی پدید آید، تشخیص اختلال سازگاری همراه با اختلال سلوک یا ترکیبی از اختلال عواطف  وسلوک مورد توجه قرار می‌گیرد .

عوامل موثر برسازگاری اجتماعی

دریک تقسیم بندی کلی عوامل موثربر سازگاری اجتماعی را می‌توان در چهار مقوله فردی ، خانوادگی، اجتماعی، مذهبی  واخلاقی جای داد.

عوامل فردی : شامل ویژگی‌های ظاهری مثل جذابیت‌های فیزیکی، مهارتهای حرکتی  وهوش می‌باشند وازجمله متغیرهایی هستند که اگرچه از کنترل خارج اند، درجذب وپذیرش فرد ازطرف همسالان نقش مهم دارند.

عوامل خانوادگی: خانواده اولین ومهمترین نقش را دررشد شخصیت واجتماعی شدن کودک بر عهده دارد، زیرا مفهوم خود با ادراکی که کودک از خود دارد، نقش مهمی در رشد شخصیت وتعادل روانی او بازی می‌کند. زیرا بنای این مفهوم نیز درخانواده ودر نخستین سالهای زندگی براثر نگرش وطرز رفتار پدرومادرنسبت به کودک ایجاد می‌شود. روابط بین اعضای خانواده اگر براساس احترام وهمچنین با توجه به استقلال وهمکاری وهمدلی باشد درکودک میل به ارتباط با دیگران بوجود می‌آید وروحیه مردم گرایی افزایش می‌یابد. چنانچه ارتباط ناسالم باشد در کودک میل به گریز از دیگران شکل می‌گیرد واورا در سازگاری سالم وموثر با محیط اجتماعی ناتوان می‌سازد. محیط خانواده، نوع روابط میان والدین، برادران وخواهران، شیوه‌های تربیتی والدین وموقعیت فرزند در خانواده ازنظر ترتیب تولد واندازه خانواده از عوامل موثر در سازگاری اجتماعی کودک به شمار می‌آید.

عوامل اجتماعی : شامل محیط‌های آموزشی، رسانه‌های گروهی  ونقش همسالان می‌شود.

محیط‌های آموزشی وتحصیلی همانند خانواده‌ها درجامعه پذیری دختران وپسران به گونه‌ای متفاوت عمل می‌کنند ویکی از نقش‌های مهم آنها ایجاد تحول ودگرگونی وآماده کردن افراد برای رویارویی با دنیای متغیر می‌باشد.

رسانه‌های گروهی نقش مهمی در اجتماعی شدن دارند. مردم در جوامع وقت زیادی را به خواندن کتاب، روزنامه، شنیدن رادیو وتماشای تلویزیون اختصاص می‌دهند. رسانه‌ها با القای این احساس که آنچه انتقال می‌دهند بازتاب راستین جامعه است، می‌تواند هنجارهای اجتماع را تقویت کند ویا آنها را مخدوش کند.

گروه همسالان از عوامل موثربرسازگاری اجتماعی نوجوانان محسوب می‌شوند. اجتماع همسالان محیطی است که ممکن است در شخصیت هریک ازآنها تاثیر عمیقی داشته باشد. همسالان این امکان را بوجود می‌آورند که نوجوانان کنترل رفتار اجتماعی را بیاموزند. درآنها مهارتهای مربوط به سن خودشان ایجاد می‌گردد ونیز مسایل واحساساتشان را می‌توانند باهم درمیان بگذارند. ولی روابط با همسالان در سالهای نوجوانی بیش از سالهای کودکی زمینه‌ای برای روابط در دوران بزرگسالی باشد.

عوامل مذهبی واخلاقی: دیدگاه اخلاقی هر فرد نحوه وشکل وچهارچوب پذیرفته شده سازگاری اورا مشخص می‌نماید. انسانی که معتقد به اصول اخلاقی است روش‌های سازگاری خاص خود را دارد که به میانه روی در تامین نیازهای جسمی وروانی او کمک می‌کند .

اسلامی نسب ، خصوصیات انسان سازگار یافته را اینگونه بیان می‌دارد:

• احترام به شخصیت خود ودیگران.
• دانستن اینکه رفتار معلول علتی است.
• شناسایی احتیاجات و محرک‌هایی که سبب ایجاد رفتار و اعمال می‌گردند.
• همچنین چند ویژگی را به عنوان اشکال رفتار سازگارانه در سنین مختلف بیان می‌کند:
• فرد سازگار در تجاربی که متعلق به محدوده رشد سنی اوست با لذت شرکت می‌کند.
• فرد سازگار قادر به پذیرش تجارب ومسئولیت‌های مربوط به نقش ویا موقعیت خویش در زندگی است .
• فرد سازگار با اشتیاق به حل و فصل مشکلاتش می‌پردازد.
• فرد سازگار می‌داند که چگونه و چه وقت کارو یا تفریح کند.
• فرد سازگارارضای عمده خویش رادر موقعیت‌ها وتجارب واقعی زندگی می‌بیند نه درمحور رویاها وتوهمات.
• فرد سازگار در تغییر این حقیقت که زندگی یک تلاش بی پایان است کوشش نمی‌کند، بلکه می‌داند که شخصی که کمتر باخود درگیر است بیشترین نیرو را در مقابله با موانع خارجی دارد.

منبع

برقی ایرانی،زیبا(1392)، اثر بخشی شناخت_رفتار درمانگری سالمندی(CBTO)بربهبود نشانه­های مرضی، همبسته­های شناختی،پایان نامه کارشناسی ارشد،روانشناسی عمومی،دانشگاه پیام نور

از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید