تاریخچه کسب و کار الکترونیک

کسب و کار الکترونیک به روند مبادله کالا ، خدمات و پرداخت ها از طریق معاملات الکترونیکی بطور معمول از طریق تبادل الکترونیکی داده ها ( EDI) ، شبکه خصوصی مجازی ( VPN) و یا اینترنت اشاره دارد.

ریشه های معاملات کسب و کار الکترونیکی و یا تجارت الکترونیکی بر می گردد به اوایل 1910 زمانی که گروهی از گل فروشان شبکه استفاده از تلگراف و ارز را توسعه دادند. این شبکه برای سفارشات گل و ترتیب ارائه سفارش گل موجود آمده بود و به نام  (شبکه تلگراف تحویل گل فروشان) توسعه یافت گروهی که امروز نیز وجود دارد.

توسعه بزرگ بعدی در کسب و کار الکترونیک در سال 1948 در خط هوایی برلین بوجود آمد. موادغذایی و دیگر وسایل و منابع جنگی توسط ایالات متحده به برلین غربی انتقال می یافت و از آنجا از طریق خطوط پروازی و یا خطوط راه آهن این محموله ها به شوروی سابق منتقل می شد. برای ردیابی محموله ها از منابع مختلف استفاده می شد که این سیستم نقل و انتقالات دارای اشکالات متعدد بود و پردازش به موقع درخواست های ردیابی خیلی پیچیده بود. این سیستم توسط شخصی بنام ادوارد گیلبرت توسعه داده شد و استاندارد گردید. این سیستم می توانست توسط فاکس ، رادیو ، تله تایپ و تلفن نقل و انتقالات مختلف را ردیابی نماید.

بعدها این سیستم را گیلبرت به شرکت دوپانت ارائه داد و در سال 1960 با کمک وی سیستم استاندارد الکترونیکی دیگری برای انجام سفارش حمل و نقل اطلاعات بین دوپانت و یکی از تامین کنندگان این شرکت ارائه شد. سیستم های الکترونیکی در صنایع حمل ونقل برای سال های بعد نیز رونق گرفت. کمیته هماهنگی حمل و نقل داده ها در سال 1968 تشکیل شد و به راه اندازی استاندارد میان TDCC صنایع مختلف پرداخت. در سال 1975 اولین کامپیوتر الکترونیکی تبادل اطلاعات (EDI) ارائه شد.

مبادله الکترونیکی داده ها (EDI) اشاره به انتقال اطلاعات کسب و کار از طریق کامپیوتر با استفاده از یک فرمت استاندارد دارد. EDI برای انجام تبادلات از شبکه استفاده می نماید. هنگامیکه برای اولین بار EDI شروع بکار نمود بسیاری از شرکت ها برای توسعه خودشان از پروتکل های اختصاصی  EDI استفاده نمودند و فقط فروشندگان و یا کسب و کارهایی که دارای این سیستم بودند می توانستند با این روش با یکدیگر تبادل اطلاعات نمایند. بنابراین بطور معمول تنها شرکت های بزرگ که از استطاعت مالی برخوردار بودند می توانستند از این پروتکل بعنوان  (ارزش افزوده) استفاده نمایند. در طول زمان EDI توسط شرکت های شخص ثالث نیز توسعه یافت و برنامه های کاربردی EDI در همه جوانب از جمله حمل ونقل ، موادغذایی و خودرو و غیره گسترش یافته و صنایع مختلف با استفاده از EDI رشد نمودند و شرکت های دیگری نیز خواستار ارتباط با مشتریان و تامین کنندگان خود از طریق EDI شدند. در نتیجه استاندارد جهانی EDI با نام ANSIX12 در سال 1984 توسعه داده شد.

ANSIX12 یک استاندارد است که اجازه میدهد تا برنامه های نرم افزاری خاصی برای ارسال اطلاعات از سیستم های کامپیوتری یک شرکت به سیستم های کامپیوتری شرکت دیگری اقدام نماید. نرم افزار مربوطه شامل برنامه ای که قادر به دریافت و انتشار اطلاعات می باشد.

ANSIX12 هنوز هم مورد استفاده قرار می گیرد. دولت آمریکا در سال 1991 محدودیت استفاده تجاری از اینترنت را لغو نمود و سیستم برنرزلی در یک آزمایشگاه تحقیقاتی در سرن سوئیس به توسعه اینترنت پرداخت و اولین مرورگر وب در سال 1991 با استفاده از زبان نشانه گذاری ابرمتن  ایجاد نمود. در سال 1992 مارک اندرسون از دانشگاه ایلی نویز مرورگر وب  برای دسترسی به اینترنت با روش کلیک کردن توسعه داد.

باظهور پروتکل های اینترنت به هرکسی اجازه داد که به معاملات کسب و کار با فرد یا شرکت دیگری بپردازد. در حال حاضر کسب و کارهای کوچک می توانند بدون EDI  و VPN با استفاده از کسب و کار الکترونیکی موجود و یا حتی به توسعه کسب و کار الکترونیکی اقدام نمایند. در سال 1994 مرورگر نت اسکیپ و دیگر مرورگر مورد استفاده قرار گرفت که این نرم افزار یک جایگزین ارزان قیمت برای دسترسی آسان به اینترنت را فراهم می نماید. در سال 1995 دوو  کسب و کار الکترونیکی مثل eby و amazoon که بطور کامل بر خط می باشند راه اندازی شدند. در سال 1998 شرکت های بر خط به شکوفه هایی کامل رسیدن. در سال 1998 شرکتی به نام SBC خطوط اینترنت با سرعت بالا را با نام DSL به ساکنان کالیفرنیا ارائه نمود که این خط اینترنتی با پهنای باند عرض برای اتصال مداوم به اینترنت می باشد.

در ماه اوت 1999 ردهت نرم افزار لینوکس را راه اندازی نمود. این سیستم عامل بر اساس منبع باز می باشد و می تواند توسط کاربر نهایی سفارشی شود و می تواند کمکی برای جامعه کسب و کار الکترونیکی که مایل به انجام کسب و کار الکترونیکی با سیستم های دیگری می باشند باشد. (Libd , 19)

در فوریه سال 2000 بسیاری از شرکت های بزرگ کسب و کار الکترونیکی مانند یاهو ای بی و amazon مورد حمله هکرهای رایانه ای قرار گرفتند این حملات توجه بسیاری را به امنیت اینترنت محور در حفظ یک کسب و کار الکترونیک موفق را به خود جذب کرد. در پایان سال 2000 تجارت الکترونیک به شدت رونق گرفت. در سال 2001 یک نسخه XML ایجاد شد و EXML نامیده شد که ترکیبی از جنبه های EDI با ویژگی های  XML بدنبال ارائه پورتال آسانتر برای کسب و کار الکترونیکی است.

کسب و کار الکترونیک در یک مدت زمان بسیار کوتاه راه بسیار طولانی را طی نموده است. تأثیر کسب و کار الکترونیک نه تنها روش بسیاری از شرکت ها را برای انجام کسب و کار تغییر داده بلکه تحت تأثیر جامعه بعنوان یک کل استفاده کرده است. شرکت ها از کسب و کار الکترونیک در توسعه بازارهای جدید دامه دارد. آینده کسب و کار الکترونیک قطعاً روشن است و همچنان کسب و کار الکترونیک در حال پیشرفت است و روز به روز به تعداد شرکت هایی برای انجام کسب و کار خود از این فناوری استفاده می نمایند در حال افزایش است.

منبع

شالی عراقی، مهسا(1392)، بررسی میزان همراستایی فناوری اطلاعات و کسب و کار الکترونیک (با استفاده از تکنیک AHP) مطالعه موردی(مجتمع پتروشیمی اصفهان)، پایان نامه کارشناسی ارشد مدیریت بازرگانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز.

از فروشگاه بوبوک دیدن فرمایید