بهداشت در قرون باستان
در روم باستان، بهداشت به عنوان نماد سلامتی شناخته میشد. به همین منظور، حمامهای عمومی متعددی در شهرهای مختلف ساخته میشدند. علاوه بر استحمام که تا حدودی مفهومی تزکیهکننده داشت، ماساژ و کرمهای معطر نیز مورد استفاده قرار میگرفتند. منشأ کلمه بهداشت نیز به همان دوره، و به الهه سلامتی و پاکیزگی، هیجیا به یونانی باستان دختر اسقلبیوس بازمیگردد.
در ابتدای قرون وسطی، استحمام به عنوان پاککننده روح، در میان بسیاری از مردم متداول شد. ولی به مرور زمان و با گسترش اعتقادات خرافاتی مبنی بر این که آب موجب باز شدن منافذ پوست و ورود بیماریها به بدن میشود، استحمام از رواج افتاد؛ و حمامهای عمومی منبعی برای ابتلا به بیماریها شناخته شد. در مقابل، چرک بدن لایه محافظی در برابر بیماریها پنداشته شد. بهعلاوه، توالتها در مکان عمومی و در ملأعام قرار داشتند (حتی در قلعه پادشاهان)، و فضولات در کوچهها منظرهای طبیعی شناخته میشد. دستها و صورت تنها بخشهایی از بدن که در این دوره به طور منظم شستوشو میشدند. به این ترتیب، برای پوشاندن بوی بد بدن تنها از انواع عطر استفاده میشد.
این وضع در دوران رونسانس به علت شیوع بیماریهایی خطرناک، چون سیفیلیس و طاعون بدتر شد. مردم برای جلوگیری از ابتلا به این بیماریها، استفاده از آب را به حداقل رسانیدند، و برای شستوشو تنها از پارچههایی خشک استفاده میکردند.در دوره پادشاهی لویی شانزدهم، استفاده از آب، دوباره و به تدریج متداول شد. توالت و دستشوییها به اتاقهایی جداگانه منتقل شد و استحمام به دور از چشم دیگران انجام گرفت. داشتن حمام در خانه رواج یافت؛ هرچند هدف از آنها در درجه اول استراحت بود، و نه شستوشو.
در قرن نوزدهم، استحمام لازمه رعایت بهداشت فردی شد و شستن دست و صورت با صابون در میان اغلب مردم رواج یافت. در اواخر قرن نوزدهم، اکثر ساختمانها در اروپا دارای حمام و دستشویی بودند. ایجاد شبکههای فاضلاب زیرزمینی و تصفیهخانه نیز در قرن بیستم موجب ارتقای سطح بهداشت عمومی در شهرها شد. به علاوه، سازمان جهانی بهداشت در سال ۱۹۴۶، به منظور هماهنگی و ارتقای وضعیت بهداشت عمومی در سطح جهان تأسیس یافت.
بهداشت در جهان اسلام
با ظهورش در قرن هفتم پس از میلاد، اسلام تأکید زیادی بر رعایت بهداشت و پاکیزگی داشت. علاوه بر ضرورت پاکیزگی در حین نمازهای پنجگانه با وضو و غسل، واجبات و توصیههای دیگری (از جمله رعایت بهداشت غذایی، مسواک زدن، استحمام، تطهیر نجاسات. در رابطه با رعایت بهداشت در دین اسلام وجود دارد
سطوح بهداشت
طبق سازمان جهانی بهداشت، بهداشت به بر سه سطح استوار است: پیشگیری سطح اول، سطح دوم و سطح سوم.
پیشگیری سطح اول
این مرحله عبارت است از مجموعه اقداماتی که برای جلوگیری از بروز بیماری انجام میشود. این اقدامات موجب بالا رفتن میزان قدرت جسمی و روانی افراد جامعه و سالمتر شدن محیط زندگی میشود؛ و خود به دو مرحله تقسیم میشود:
- ارتقای بهداشت
آموزش شیوه صحیح مسواک کردن دندان در عراق. شامل آموزش همگانی بهداشت، بهبود رژیم غذایی بر اساس گروههای سنی، فراهم آوردن شرایط مناسب مسکن، کار، و تأمین تفریحات سالم میشود.
- حفاظت ویژه در مقابل وقایع بهداشتی و بیماریها
شامل روشهایی اختصاصی است که از بروز برخی بیماریها جلوگیری میکند؛ همچون تزریق واکسن برای پیشگیری از ابتلا به سرخک، کزاز، سیاهسرفه، فلج اطفال و…، سمپاشی برای مبارزه با پشه مالاریا، استفاده از کپسول ویتامین A برای جلوگیری از ابتلا به شبکوری، کم کردن گردوغبار در معادن برای پیشگیری از بیماریهای ریوی نزد کارگران، و مبارزه با آلودگی هوا و استعمال دخانیات برای پیشگیری از سرطان ریه.
پیشگیری سطح دوم
این مرحله شامل تشخیص به موقع بیماری و درمان مناسب و به سرعت است. این اقدامات برای جلوگیری از سیر بیماری به طرف مراحل پیشرفته، به وجود آمدن نقص و ناتوانی و سرایت بیماری به افراد سالم ضرورت دارد.
پیشگیری سطح سوم
در این مرحله، هدف متوقف کردن سیر بیماری و جلوگیری از ناتوانی کامل یا مرگ است. فیزیوتراپی برای برگرداندن حرکت به یک عضو عارضهدیده، نمونهای از این اعمال است. عملهای جراحی، استفاده از عینک، سمعک و ورزشهای مخصوص، مثالهایی دیگر از اقداماتی هستند که برای بازگرداندن قسمتی از تواناییهای از دست رفته یا جلوگیری از ناتوانایی بیشتر مورد استفاده قرار میگیرند
بهداشت عمومي
بهداشت عمومي علم و هنر پيشگيري از بيماريها و ارتقاي سلامت و افزایش طول عمر بشر با استفاده از اقدامات سازماندهی شده مردمی و سازمانهای دولتی و خصوصی است كه براساس آموزه هاي ديني بر آن توجه و تاکید فراوانی شده است. بسیاری از نکات بهداشتی که نقش بسزایي در سلامتی انسان دارند، در تعاليم دين مبین اسلام تحت عنوان واجب یا مستحب بیان شده است که به عنوان نمونه می توان به شرایط صحيح بودن نماز ، از جمله به طهارت بدن و لباس اشاره كرد كه همه اين موارد در جايگاه خود تاثير به سزايي در سلامت فرد و در وسعت بيشتر در سلامت جامعه دارد. “بهداشت عمومی” مترادف عبارت “سلامت عمومی” می باشد و سلامت به معناي تامين رفاه كامل جسمي، رواني، اجتماعي و معنوی كه معناي آن تنها به نبودن بيماري و نقص عضو، محدود نشده بلكه شامل محورهای جسم، روان و جامعه مي باشد. لذا هرگونه نقص و آسيبي كه به هريك از این محورهاي وارد شود، تعادل فرد را بر هم زده و منجر به نبود سلامت در فرد و جامعه مي شود. تمامی شاخه های بهداشت در اصل از گروه منشعب می شوند شامل: بهداشت محیط، بداشت حرفه ای، بهداشت مدارس، بهداشت تغذیه، بهداشت مواد غذایی، بهداشت فردی، بهداشت دهان و دندان، بهداشت مادر و کودکف پیشگیری از بیماریها، بهداشت خانواده، بهداشت سالمندان و … نگاه ابعادی بهداشت عمومی به سلامت فرد و جامعه بهداشت عمومی به فرد در جامعه، نگاه می کند و بصورت ابعادی به سلامت فرد توجه دارد. تاثیر سلامت جسم بر سلامت روان و تاثیر سلامت روان بر سلامت جسم و نقش سلامت فرد بر سلامت جامعه و نقش سلامت جامعه بر سلامت فرد.
منبع
رضائیان، رقیه(1393)، تاثیر مولفه هاي رهبری امنیت مدار بر رفتارکارکنان، پايان نامه كارشناسي ارشد، تحقیقات آموزشی، دانشگاه آزاد اسلامي
از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید
دیدگاهی بنویسید