« بیشتر تلاش می کنیم تا با ما مطمئن پژوهش کنید. »بررسی ایران از نقطه نظرهای مختلف جغرافیایی و…
جغرافیای ایران
ایران با 1858195 کیلومتر مربع مساحت از شمال با ارمنستان، آذربایجان و ترکمنستان هر سه از جمهوری‌های شوروی سابق و دریای خزر، از مشرق با افغانستان و پاکستان، از مغرب با ترکیه و عراق و از جنوب با خلیج فارس و دریای عمان همسایه است. ایران در قلب خاورمیانه همچون پلی دریای مازندران بزرگ‌ترین دریاچه جهان را به خلیج فارس و دریای عمان، از شمال به جنوب وصل می‌کند و گذرگاهی است برای ارتباطات فرهنگی – سیاسی دنیای شرق و غرب. دارا بودن بیش 2500 کیلومتر مرز آبی در ایران این کشور را به یکی از مهم‌ترین کشورها در دسترسی به آب‌های آزاد تبدیل کرده است که بندر شهید رجایی در جنوب ایران و در خلیج فارس واقع شده است.
موقعیت استراتژیکی ایران
جمهوری اسلامی ایران به دلیل موقعیت ممتاز جغرافیایی به‌عنوان حلقه رابط سه قاره آسیا، اروپا و آفریقا و قرار داشتن در سواحل شمالی خلیج فارس و دریای عمان و جنوب دریای خزر و همچنین نزدیکی به سواحل دریاهای مدیترانه، سیاه و سرخ دارای موقعیت ژئوپلیتیکی بوده و همواره بر روابط سیاسی، نظامی، اقتصادی و فرهنگی منطقه اثر گذار بوده است. اهمیت منابع اقتصادی منطقه خلیج فارس و وابستگی شدید اروپا، آمریکا و ژاپن به منابع انرژی این منطقه و همچنین حاکمیت جمهوری اسلامی ایران بر سواحل به طول 2025 کیلومتر در شمال خلیج فارس و دریای عمان و ذخایر عظیم زیرزمینی کشور، اهمیت آن را دو چندان کرده و به این ترتیب امتیاز برخورداری از یک موقعیت مرکزی نسبت به کشورهای مجاور را داراست؛ به عبارت دیگر ایران می‌تواند در شکل گیری و فعال شدن حوزه‌های ژئوپلیتیکی و اقتصادی منطقه‌ای، نقش مهمی را ایفا کندو بالقوه عامل اتصال تمامی حوزه‌ها در منطقه شود. همچنین ایران در طول قرون معاصر با هم‌جواری با دو امپراتوری بزرگ، تزار و عثمانی و سپس شوروی سابق و روسیه جدید همواره از اهمیت استراتژیکی بالایی در دنیا برخوردار بوده و خواهد بود.
ضمناً با ظهور پدیده‌ای بنام چین در دنیای اقتصاد، ایران به‌واسطه کشور افغانستان به مرزهای این غول اقتصادی می‌تواند دسترسی پیدا کند که روابط نزدیک سیاسی و اقتصادی کشور افغانستان با ایران مزیت بزرگی نیز محسوب می‌شود.طی قرون گذشته ایران پلی ارتباطی میان شرق و غرب بوده است و کالاها از طریق جاده‌های معروفی مثل جاده ابریشم، جاده مروارید و نیز جاده‌های هندوستان از ایران باستان عبور می‌کردند. در حال حاضر به‌واسطه فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و ظهور کشورهای تازه استقلال یافته در مرز شمالی ایران و تلاش آنان برای یافتن جاده‌ها و مسیرهای صادرات – واردات نقش ایران به‌عنوان واسط، احیا شده است که با درک موقعیت پیش آمده می‌تواند به وضعیت قبلی خود بازگردد.
با کشف ذخایر عظیم نفت خام که از آن به طلای سیاه تعبیر می‌شود ، منطقه خلیج فارس به کانون توجهات بین‌المللی به‌ویژه از اوایل نیمه دوم قرن بیستم به بعد تبدیل گشت. پیشرفت روز افزون جوامع بشری در ابعاد مختلف به‌خصوص صنعتی و تجاری، نیاز به استخراج بیشتر نفت از حوزه خلیج فارس و حمل آن به کشورهای صنعتی را روز افزون نمود. با توجه به بعد مسافت میان کشورهای تولید کننده نفت خام در منطقه خلیج فارس و کشورهای مصرف کننده آن در غرب و خاور دور، کشتی به‌عنوان بهترین، امن‌ترین و باصرفه‌ترین وسیله حمل و نقل این طلای سیاه جای خود را در میان سایر صور حمل و نقل تثبیت نمود. به همین سبب منطقه شاهد تردد روزانه ده‌ها کشتی نفتی غول پیکر و در کنار آن،با توجه به رونق اقتصادی کشورهای منطقه ، ده‌ها کشتی تجاری غیرنفتی شده است. خلیج فارس اگر چه یک دریای باز محسوب می‌شود که از طریق تنگه هرمز به دریای عمان و اقیانوس هند وصل می‌گردد، اما با توجه به دهانه باریک تنگه جزو دریاهای نیمه بسته محسوب می‌شود . کشف مهم‌ترین ذخایر عظیم گازی جهان در خلیج فارس و رقابت میان دولت‌های ساحلی برای استخراج هر چه بیشتر آن نشانه‌ی دیگری از اهمیت روز افزون این منطقه می‌باشد. تردد صدها کشتی تجاری نفتی و غیرنفتی در روز صدها شناور صیادی ، قایق‌ها و وجود سکوهای حفاری و استخراج نفت و گاز و پایانه‌های نفتی در نوار ساحلی دولت‌ها، این منطقه را به یکی از شلوغ‌ترین و پر رونق ترین مناطق دریایی جهان تبدیل نمود.
قرار گرفتن منطقه جغرافیایی ایران در مسیر پنج کریدور اصلی ترانزیت و حمل‌ونقل بین‌المللی (کریدور شمال – جنوب، کریدور تراسیکا، کریدور شرق – غرب، کریدور جنوبی آسیا و کریدور آلتید)، امکان استفاده و به‌کارگیری همه روش‌های پنج‌گانه حمل‌ونقل اعم از: جاده‌ای، ریلی، هوایی، دریایی و خطوط لوله، می‌تواند اهمیت استراتژیک ایران را به‌عنوان یک کشور لجستیکی با پتانسیل حمل نقل ترانزیتی بسیار بالا نشان می‌دهد واقع شدن در دو منطقه حساس و استراتژیک منطقه‌ای و بین‌المللی و برخورداری از کل سواحل شمالی خلیج فارس و اکثر سواحل شمالی دریای عمان، به جمهوری اسلامی ایران یک موقعیت ممتازی را در منطقه و جهان بخشید. با توجه به موارد گفته شده و آنچه به فعالیت‌های دریایی جمهوری اسلامی ایران مربوط می‌شود، موارد ذیل را می‌توان به‌عنوان شاخص‌های قدرت دریایی کشورمان در منطقه بر شمرد:
- برخورداری از سواحل طولانی و اهمیت آن از نقطه نظر یک دولت ساحلی آن گونه که در مقررات بین‌المللی دریایی مورد شناسایی قرار گرفت
- ثبت تقریباً 869804 تناژ ناخالص و اهمیت آن از نقطه نظر دولت پرچم
- مالکیت بر 6250846 تناژ ناخالص کشتی‌ها که این میزان کشورمان را در رتبه بیست و هشتم جهانی در سال 2011 میلادی قرار دارد. از این حیث جمهوری اسلامی ایران در رتبه سوم بعد از کشورهای عربستان سعودی و امارات متحده‌ی عربی در منطقه خلیج فارس قرار گرفت.
- توسعه و تجهیز بنادر کشور و ورود به عرصه‌های جدید فعالیت‌های بندری و دریایی از قبیل ترمینال‌های کانتینری و سوخت رسانی به کشتی‌های خارجی
- زمینه‌ها و استعدادهای بالقوه و بالفعل منحصر به فرد برای تبدیل شدن بنادر جنوبی به بنادر کانونی منطقه و نیز محورهای ترانزیتی شمال و جنوب
- حضور مؤثر در محافل منطقه‌ای و بین‌المللی در رابطه با امور دریایی و بندری
منبع
باوقار زعیمی، علی (1393)، اثرات سیستم حمل‌ونقل چندوجهی، پایان نامه کارشناسی ارشد ، مدیریت حمل‌ونقل دریایی، دانشگاه خلیج فارس
از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید
دیدگاهی بنویسید