اهداف کلی برنامه درسی ریاضی در دوره راهنمایی

با توجه به ورود نوجوانان از مرحله تفکر انضمامی به تفکر انتزاعی لازم است: محتوای دروس در این سطح عمیق تر مطرح گردد و با مشغول کردن ذهن دانش آموزان با دروس مختلف و فعالیت های آزمایشگاهی، فرایند ذهنی جدیدی برای آنان پدید آید و با بهره گیری از دروس ریاضیات با مفاهیم اساسی قانون و محیط آشنا شوند تا شرایط لازم برای تربیت عقلانی و رشد شناختی آنان مساعد گردد.

یكی از ویژگی های بارز انسان «كنجكاوی» است كه از دوران كودكی تا پایان عمر، او را به «دانستن» و كشف حقایق و پرده برداری از مجهولات سوق می دهد. این نیروی درونی، تكاپوی انسان را برای كسب «علم» و گریز از«جهل»افزون می كند. دانش آموزی كه به مدرسه وارد می شود، دارای نیروی خدادادی كنجكاوی است، نیرویی كه هر لحظه او را به سوی دانشی تازه و پاسخی برای پرسش های بی شمار وی می كشاند. از سوی دیگر، او باید برای زندگی در دنیای فردا- كه دنیای علم و فناوری است- آماده شود. به این ترتیب، نظام آموزشی باید به گونه ای برنامه ریزی شود كه هم قوه ی جست و جوگری را در دانش آموزان شكوفا كند و دانستن و كشف مجهولات را برای آن ها لذت بخش و نشاط آور سازد و هم آنچه را برای زندگی در دنیای امروز و فردا به آن نیازمندند، به آن ها بیاموزد .

ریاضیات ریشه در قوه تعقل انسانی و نقشی موثردردرک قانونمندی طبیعت دارد. ریاضیات به عنوان علم مطالعه الگوها وارتباطات، هنری دارای نظم و برخوردارازسازگاری درونی ، زبانی دقیق برای تعریف دقیق اصطلاحات ونمادها وابزار کاردربسیاری از علوم وحرفه ها تعریف  شده است.ریاضیات از نظرماهیت، علمی مجرد است، ولی بستر رشد و توسعه آن، مشاهده وتوصیف وتجزیه وتحلیل محیط پیرامونی است. در ریاضیات مدرسه ای، فعالیتهای آموزشی باید برخاسته از ریاضیات محیط پیرامونی باشد وبه دانش آموزان کمک کند تا مفاهیم وگزاره های ریاضی رادرمحیط پیرامونی خودمشاهده، تجزیه وتحلیل ودرک کنند وبرای مفاهیم ریاضی درمحیط پیرامونی تعبیرهای گوناگون به دست آورند. این امر، امکان درک شهودی آنان – که راهنمای عمل ریاضیدانان است- راتقویت می کند. بحث شهود، درریاضیات مدرسه ای بسیار اساسی است.

یادگیری عمیق مفاهیم ریاضی وقتی رخ می دهند که دانش آموزان خودشان درطی حل یک مسئله قابل توجه به آن مفاهیم رسیده باشندوخودشان آن مفاهیم راساخته باشند. این عمل مشابه یک پژوهش درریاضی است. بنابراین، درفرایند یاددهی- یادگیری ریاضی، دانش آموزان یاد می گیرند که چگونه مفاهیم جدید رخ می دهد، چگونه باید آن ها را نامگذاری کرد و چگونه می توان با آن ها کارکرد وآن ها را تعمیم داد. تاپایان دوره آموزش عمومی موضوعات محتوایی این حوزه براساس تلفیقی از شبکه های مفهومی ومهارتی، سازماندهی می شود و در دوره متوسطه دوم بر حسب رشته های تحصیلی در قالب موضوع های محوری با جهت گیری نظری یا کاربردی ارایه خواهد شد.

ضرورت تغییر برنامه های درسی متناسب با تغییرات امروزی

نظام آموزش و پرورش در قرن بیست و یکم، با مشکلات متعددی در ارتباط با جامعه، اقتصاد، فرهنگ و فن آوری روبرو است و به روز کردن برنامه های درسی، در دستور کار همه کشورهای جهان قرار گرفته است و منحصر به کشور ایران نیست. هم کشورهای توسعه یافته و هم کشورهای در حال توسعه، ناچار هستند با توجه به شتابی که در تحولات اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی در جهان امروز وجود دارد، پیوسته خودشان را به هنگام و به روز کنند. لذا این یک پدیده عام در جهان امروز است که هرچه جلوتر می رویم با توجه به پیچیده تر شدن ابعاد زندگی و شتاب گرفتن تحولات اجتماعی، به روز شدن برنامه های درسی ضرورت بیشتری پیدا کنند.

از جمله اصول اساسی که در برنامه درسی نظام آموزشی هر جامعه مطرح است، کاربرد این برنامه در موقعیت های عملی زندگی و اجتماع است که حالت محافظه کار بودن نظام تعلیم و تربیت از بین می رود و این سیستم برای مردم وسیله ای برای تعالی جامعه می شود. بنابراین فراگیران با لمس کردن فعالیت ها و مشکلات اجتماعی یک مسئولیت ملی و مردمی را احساس خواهند کرد و محتوای درسی به صورت معنادار تری بروز می کند. چنین محتوایی در برنامه آموزشی به راحتی می توان با علایق و نیاز افراد و جامعه پیوند ایجاد نماید. هدف اصلی و اساسی برنامه درسی تعلیم و تربیت هر جامعه ای نیز ارائه ی محتوایی فعال در عصر انفجار دانش است که باید اندیشه منطقی و تفکر فعال و پژوهشی را در یادگیرندگان ایجاد کند تا به جنبه کاربردی برنامه های تعلیمی نزدیک تر شود.

از طرفی دانش آموزان ایرانی در مطالعه تیمز که با هدف سنجش عملکرد دانش آموزان کشورهای گوناگون جهان در دروس ریاضی و علوم طراحی شده بود، در سال 1995، 2003، 2007 شرکت کردند ودر همه این مطالعات، عملکرد آن ها به طور معناداری زیر میانگین بین المللی بود.در پژوهشی معلمان ناتوانی دانش آموزان ایرانی را در حل مسئله های زمینه دار در دنیای واقعی، به عادت دانش آموزان به حل مسائل کلیشه ای، نقاط ضعف موجود در کتاب های درس ریاضی، ارزشیابی های بیرونی و امتحانات نهایی و دانش معلمان اشاره داشتند برای نمونه، آنان ابراز می داشتند(( در کتاب های درسی ریاضی در ایران، به مسائل کاربردی کم تر توجه شده است و تعداد کمی از مسائل مستلزم استفاده از ریاضی برای حل مسائل دنیای واقعی هستند)).

تغییرات جدید کتاب های درسی ریاضی در دوره متوسطه براساس برنامه درس ملی، با توجه به رویکرد مدل سازی و کاربرد بوده است. به طوری که در صفحه 41 از فصل چهارم از ویرایش چهارم سند برنامه درس ملی چنین آمده است که ((توانایی به کارگیری ریاضی در حل مسائل روزمره و انتزاعی، از اهداف اساس آموزش ریاضی است)).با وقوف به اهمیت نقش برنامه درسی و کتاب های درسی در پیشرفت امور آموزش و پرورش و ضرورت تغییر برنامه های درسی متناسب با تغییرات امروزی، کتاب جدیدالتألیف ریاضی پایه هفتم به عنوان یکی از محتواهای آموزشی برنامه درسی در دوره اول متوسطه تغییر اساسی نموده است.

در يك جمع بندي اين نتيجه به دست مي آيد كه محقق سعي بر ارايه مباحثي در ارتباط با برنامه ریزی درسی، محتوا، تحلیل محتوای کتاب درسی، الگوی ویلیام رومی؛ بوده و تلاش نموده كه خواننده پس از مطالعه مباني نظري پژوهش، آمادگي كافي براي مواجه با تحقيق و نتايج آن كسب نمايد و تسلط بيشتري بر پژوهش داشته باشد. همچنين از آنجا كه مسأله اصلي پژوهش حاضر (تحلیل محتوای کتاب جدیدالتألیف ریاضی پایه هفتم چاپ 1392 بر اساس روش ویلیام رومی و نظرات دبیران مربوطه در شهر مشهد) بوده، محقق سعي نموده به توضيح و تشريح برخي از مباحث مرتبط اشاره نمايد تا مسأله تحقيق براي خواننده روشن تر گردد.

منبع

محمدآبادی، محمود(1394)، تحلیل محتوای کتاب ریاضی هفتم متوسطه اول، پایان نامه کارشناسی ارشد ، روانشناسی تربیتی، دانشگاه قم

از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید