انواع پرخاشگری

 در طبقه بندی های مختلف، مقولات دوگانه و متمایزی از پرخاشگری ارائه شده است برخی از آنها عبارتند از:

• پرخاشگری کلامی در مقابل پرخاشگری غیر کلامی،
• پرخاشگری مستقیم در برابر پرخاشگری غیر مستقیم،
• پرخاشگری وسیله ای در برابر پرخاشگری خصمانه،
• پرخاشگری فعال در برابر پرخاشگری منفعل،
• پرخاشگری فردی در برابر پرخاشگری جمعی،
• پرخاشگری فرافعال و تجاوزکارانه در مقابل پرخاشگری واکنشی و دفاعی.

پرخاشگری کلامی در مقابل پرخاشگری غیر کلامی

پرخاشگری کلامی نوعی پرخاشگری است که به لحاظ عملیاتی یک حمله کلامی برای تفوق و برتری بر فرد دیگر از طریق اهانت یا مجادله است. پرخاشگری غیر کلامی یا جسمانی، حمله به یک موضوع انسانی یا غیر انسانی با استفاده از بدن یا ابزارهای مادی دیگر است. پسران در مقایسه با دختران پرخاشگری جسمانی بیشتری نشان می دهند ، به ویژه هنگام برانگیختگی.این تفاوت در همه فرهنگ ها دیده می شود و از همه مراحل اولیه رشدکودکان آشکار می شود. هم عوامل محیطی و هم عوامل زیستی مسئول تفاوت دختران و پسران در پرخاشگری جسمانی هستند. عوامل زیستی، شامل وراثت و هورمون ها می شود و عوامل محیطی شامل انتظارات فرهنگی، الگوهای همسال و بزرگسال، و ارائه پاداش به اعمال پرخاشگری جسمانی را در بر می گیرند. پسران پرخاشگری جسمانی و دختران پرخاشگری کلامی بیشتری را نشان می دهند؛ مانند داد زدن.

 پرخاشگری مستقیم در برابر پرخاشگری غیر مستقیم

پرخاشگری مستقیم اغلب نوعی دفاع است که فقط در بین افراد هم نوع رخ می دهد و واکنشی در مقابل ناکامی در رسیدن به اهداف است. این نوع پرخاشگری چهره به چهره و رو در رو است و در طی تعاملات اجتماعی به صورت کلامی و غیر کلامی رخ می دهد. در پسران اغلب، پرخاشگری مستقیم به شکل جسمانی و در دختران به شکل کلامی دیده می شود. پرخاشگری غیر مستقیم نوعی پرخاشگری پنهان است که با توسل به آن فرد سعی در ایجاد اختلال در روابط بین افراد دارد. پرخاشگری غیرمستقیم به اشکال مختلف است و برخی ازمصادیق آن :  شایعه پراکنی، طرد و اخراج فرد از گروه همسال و منزوی کردن او، قهر و خودداری از ادامه دوستی با فرد دیگر، تحقیر و مسخره دیگری، نجوا، بدگویی و آسیب رساندن به شهرت و موقعیت اجتماعی دیگران.

 پرخاشگری وسیله ای در برابر پرخاشگری خصمانه

در پرخاشگری وسیله ای قصد و نیت قبلی برای آسیب زدن به فرد دیگر وجود ندارد، بلکه هدف دستیابی به یک شی یا یک امتیاز :قدرت، پول، کنترل، تسلط، ارضاء جنسی و غیره  است، که در جریان دستیابی به آن هدف، به دیگری صدمه وارد می شود. در پرخاشگری خصمانه اساسا قصد و نیت برای آسیب رساندن به فرد دیگر وجود دارد و هدف آن وارد کردن آسیب روانی و جسمانی به فرد دیگر است. پرخاشگری خصمانه نوعی پرخاشگری آشکار است که یا به شکل غیر کلامی؛ هل دادن، برخورد فیزیکی، پرتاب اشیاء  و یا به شکل کلامی؛  فحش و ناسزاگویی، اخطار و تهدید، داد و فریاد کردن با صدای بلند همراه با لحن تند و یا نامیدن افراد با القاب زشت  رخ می دهد و درطی تعاملات اجتماعی موجب اذیت وآزار دیگران می شود .

 پرخاشگری فعال در برابر پرخاشگری منفعل

باس، در ارتباط با جهت پرخاشگری به دو نوع پرخاشگری فعال و منفعل اشاره کرده است. جهت پرخاشگری فعال به سمت بیرون است که با تغییرات ظاهری همچون تغییر رنگ چهره همراه است، جهت پرخاشگری منفعل به سمت درون است و بیان شدید آن در قالب خودکشی نمایان می شود .

 پرخاشگری فردی در برابر پرخاشگری جمعی

لورنس ، بین پرخاشگری فردی که معطوف به افراد هم نوع و افرادی که از یک گروه است و از طریق تحریک پذیری و استرس افزایش می یابد و پرخاشگری جمعی که معطوف به مخالفت با گروه دیگر است و معمولا با انسجام گروهی و احساسات گروه پرخاشگر همراه است، حداقل در مورد انسان  تمایز قایل می شود. همچنین، وی بر اهمیت عوامل موقعیتی در پرخاشگری درون انواع و نزاع بین غارتگر و قربانی تاکید می کند. پرخاشگری جمعی بین دوگروه از انسان ها ممکن است به صورت جنگ یا تخریب های جمعی و یا حتی قتل عام جلوه گر شود. اغلب پرخاشگری جمعی تحت عنوان خشونت جمعی خوانده می شود .

پرخاشگری فرافعال و تجاوزکارانه در مقابل پرخاشگری واکنشی و دفاعی 

پرخاشگری خالص، فرافعال یا تجاوزکارانه، نوعی پرخاشگری است که در آن فرد می کوشد بدون هیچ تحریکی از سوی قربانی به او آسیب برساند. این نوع پرخاشگری اغلب همراه با حمله کلامی یا بدنی به فرد دیگر، به ویژه نسبت به قربانیانی که نمی توانند از خودشان دفاع کنند، است و پرخاشگری قلدری  نیز خوانده می شود. برخورد فیزیکی در این نوع پرخاشگری به صورت حمله است و در زمانی که برخورد فیزیکی وجود نداشته باشد، این نوع پرخاشگری با اشارات و وضعیت بدنی و کلامی تهدید آمیز همراه است. پرخاشگری فرافعال حتی در غیاب عوامل محرک، یعنی بدون محرک بیرونی اما با قصد اذیت و غلبه و زور صورت می گیرد و دربرگیرنده رفتارهای کنترل شده توام با عناد و دشمنی است و فرد به طور عمد پرخاشگری را بروز می دهد. پرخاشگری واکنشی به معنی پاسخ دفاعی به محرک های ادراک شده مبنی بر تهدید و ترس و یا محرک های تحریک کننده توام با عناد و دشمنی است و در بر گیرنده واکنش های تکانشی است این نوع پرخاشگری نشانگر اثرات سوء ناشی از منبع تهدید، به طور مثال فردی بگوید: ا گر به من دست بزنی تلافی می کنم و نوعی واکنش نامتمایز در پاسخ به عامل تهدید زا است و ممکن است هنگام دفاع از خود یا دیگری و در مقابل هم نوع یا غیر هم نوع متجاوز بروز کند. گاهی این نوع پرخاشگری به قدری شدید است که ممکن است با آسیب جدی به حمله کننده همراه باشد.

منبع

کرمی،فاطمه(1394)، بررسی همه گیر شناسی پرخاشگری در بیماران دارای دیسفوریای جنسیتی،پایان نامه کارشناسی ارشد،روانشناسی بالینی،دانشگاه آزاداسلامی

از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید