انواع حمایت اجتماعی

حمایت اجتماعی را به گونه های مختلف می توان طبقه بندی کرد. با توجه به نگرش جامعه شناختی، حمایت اجتماعی می تواند جنبه ی ساختاری و جنبه ی کارکردی پیدا کند. حمایت اجتماعی ساختاری بر جنبه های ساختاری روابط اجتماعی دلالت می کند، این جنبه ها به طور کلی عبارتند از ترتیب و برنامه زندگی، بدین معنی که آیا شخص به تنهایی زندگی می کند یا با دیگران، فراوانی تعاملات اجتماعی، مشارکت در فعالیتهای اجتماعی یا درگیری در شبکه اجتماعی، یعنی گروهی از افراد که ممکن است سطوح متنوعی از تماس با یکدیگر داشته باشند . حمایت اجتماعی کارکردی، همان جنبه ی کیفی ارتباطات اجتماعی است.  و اصولا به کارکردهای متعددی که ارتباطات اجتماعی ممکن است فراهم کند، اطلاق می شود از قبیل ابراز حالات روانی مثبت یا حمایت عاطفی، اظهار موافقت با عقاید یا احساسات شخص، ابراز احساس تشویق آمیز و دلگرم کننده و یا کارکردهای دیگر مانند تامین مشورت، ارائه ی اطلاعات و تامین کمک های اطلاعاتی.

کوترونا، حمایت را چهار نوع می داند:

•  حمایت عاطفی: به معنای درک، همدلی، گوش دادن صمیمانه و توجه به نیازهای همسر.
•  حمایت حرمت: احساس مثبت نسبت به همسر و دست کم نگرفتن مهارت ها و توانایی های همسر.
•  حمایت اطلاعاتی: تکیه بر نظر مشورتی دیگران در مورد مشکل.
•  حمات ابزاری: همکاری و حمایت همسر در تقسیم امور خانه داری و تربیت فرزندان .

وکسلر، پرایس و ورتمن، دو نوع متمایز از حمایت اجتماعی را تشخیص می دهد.حمایت اجتماعی ساختاری و حمایت اجتماعی کارکردی. نوع ساختاری آن بر جنبه های ساختاری روابط اجتماعی دلالت دارد بدین معنی که آیا شخص به تنهایی زندگی می کند یا با دیگران، فراوانی تعاملات اجتماعی و این که مشارکت وی در شبکه ی اجتماعی به چه میزان است. حمایت اجتماعی کارکردی نیز اصولاً کارکردهای متنوعی از قبیل ابراز حالات روانی مثبت یا حمایت عاطفی، اظهار موافقت با عقاید، تامین مشورتی و ارائه ی اطلاعات را در بر می گیرد. آلووی و بینگتن، معتقدند که ابعاد ساختاری و عملکردی، اساسی ترین ابعاد حمایت اجتماعی اند. بعد ساختاری حمایت اجتماعی عبارت است از ویژگیهای کمی و عینی منبع حمایت و بعد عملکردی حمایت اجتماعی عبارت از ویژگی های کیفی و ذهنی حمایت است .

از نظر روک و ایتارت،حمایت اجتماعی را می توان به دو شکل عاطفی و ابزاری تقسیم کرد.حمایت اجتماعی عاطفی را می توان ایجاد نوعی رابطه صمیمی و با محبت با افراد دانست و مراد از حمایت اجتماعی ابزاری ارائه خدمات، کمک در فعالیتها، دادن پول و سایر کمک هایی است که در اختیار افراد قرار می گیرد. اعضای خانواده همواره به عنوان مهم ترین منبع حمایت اجتماعی ابزاری به شمار می روند، در حالی که دوستان کمتر چنین حمایتی را فراهم می سازند. از سوی دیگر حمایت عاطفی هم از سوی اعضای خانواده و هم از سوی دوستان بروز می کند .

شافر، هم علاوه بر حمایت اجتماعی عاطفی و ابزاری، بعد دیگری را برای حمایت اجتماعی قائل می شود که حمایت اطلاعاتی نام دارد.از نظر او حمایت عاطفی شامل دوست و عشق ورزی به فرد، پذیرفتن و احترام گذاشتن به او می باشد. کمک ملموس کالایی و یا خدماتی نیز تحت عنوان حمایت ابزاری نامیده شده و دادن اطلاعات و آگاهی به افراد در زمان بروز استرس های جسمی و روانی را حمایت اطلاعاتی گویند .

از نظر مرادی، انواع حمایت عبارتند از:

حمایت عاطفی: وقتی به کسی احتیاج دارید تا به او اعتماد کنید یا زمانی که می خواهید در مورد دوست داشتن و محبوب بودن خود اطمینان حاصل کنید، زمانی که نیاز دارید به کسی تکیه کنید و زمانی که می خواهید عزت نفس خود را افزایش دهید، حمایت عاطفی دیگران بسیار مفید است.

 حمایت عملی؛ محسوس: این نوع حمایت زمانی که شما در انجام کارهای سخت مانند کارهای مربوط به خانه یا شغل احتیاج به کمک دارید، یا وقتی به وسیله ای، هدیه ای یا پولی احتیاج دارید و یا مشکلی دارید که به تنهایی نمی توانید حل کنید، بسیار مفید است. حمایت اطلاعاتی: زمانی که به اطلاعات یا راهنمایی احتیاج دارید یا وقتی که نیاز به دریافت بازخورد از دیگران دارید که می تواند در حل و فصل مشکلی به شما کمک کند، مفید است.

احساس تعلق داشتن: برخورداری از سیستم های حمایتی در فرد احساس تعلق داشتن ایجاد می کند احساس آن که با افراد دیگر جور است و این باور که تنها نیست و در موقع نیاز می تواند از کمک و حمایت دیگران بهره مند شود . درنتا و همکاران، بر اساس طبقه بندی ویلز، حمایت اجتماعی را به سه دسته عاطفی، ابزاری و اطلاعاتی تقسیم بندی کرده اند . دفتر اروپایی سازمان جهانی بهداشت  حمایت اجتماعی را در چهار مقوله عاطفی، اطلاعاتی، ابزاری و ارزش یابانه دسته بندی کرده است . از نظر زکی ، مهمترین شکل حمایت اجتماعی، حمایت عاطفی و ابزاری است. در حالی که باستانی و صالحی هیکویی، از حمایت مصاحبتی، عاطفی، خدمای،مالی، اطلاعاتی و مشورتی بعنوان مهمترین انواع حمایت اجتماعی یاد می کنند.

در واقع، انواع و منابع حمایت اجتماعی می تواند متفاوت باشد.  چهار رتبه اصلی حمایت اجتماعی عبارتند از: عاطفی، ارزیابی، اطلاعاتی و ابزاری:

حمایت عاطفی بطور کلی از خانواده و دوستان نزدیک به دست می آید و معمول ترین شکل شناخته شده ی حمایت اجتماعی است و شامل همدلی، نگرانی و توجه مراقبت، عشق و اعتماد می باشد. حمایت ارزیابی شامل انتقال اطلاعات به شکل تایید بازخورد و مقایسه ی اجتماعی است. این اطلاعات اغلب تضمینی است و می تواند از خانواده، دوستان و همکاران یا منابع جامعه به دست آید. حمایت اطلاعاتی شامل مشاوره، پشتیبانی و یا دستورات و پیشنهاداتی است که به فرد کمک می کند تا به خواسته های شخصی یا موقعیتی پاسخ دهد. همچنین حمایت اطلاعاتی شامل مثلا : فراهم نمودن اطلاعات، وسیله آموزشی و تحصیلات، نصیحت کردن و مشاوره دادن می باشد.

 حمایت ابزاری محکم ترین و مستقیم ترین شکل حمایت اجتماعی است از جمله کمک به شکل پول، زمان و دیگر مداخلات صریح و روشن از طرف آن شخص می باشد. روودس و ایزنبرگ ، حمایت اجتماعی را در چهار ساختار طبقه بندی کرده اند:

•  حمایت عاطفی شامل : تجربیات احساسی، تشویق ها، احترامات و دوست داشتن
•  حمایت ابزاری شامل : ارائه ی کمک های ملموس، ابزار و یا خدمات به فرد
•  حمایت اطلاعاتی شامل: تامین اطلاعات در طول دوره تنش
•  حمایت ارزیابی کننده : به تایید عمل یا گفته ی فرد رسیدن توسط دیگران .

کاپلان،  نیز در بحث از خانواده به عنوان یک نظام اجتماعی، تنوعی از انواع حمایت هایی که زن و شوهر می توانند برای یکدیگر فراهم کنند بر شمرده است از قبیل: اطلاعات، بازخوراند،کنترل متقابل و کمک های عملی برای حل مشکل .

منبع

شمس الهدی،فرزانه(1393)، نگرش مذهبی ، خود پنداره و حمایت اجتماعی با رضایت شغلی زنان کارمند پایان نامه کارشناسی ارشد،روانشناسی عمومی،دانشگاه آزاداسلامی کرمان

از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید