انتخاب تامین کنندگان و معیارهای انتخاب تامین کنندگان  ماشین آلات و قطعات یدکی

سازمان هاي تولیدي به منظور حفظ مزیت رقابتی و همچنین فعالیت در محیط پویایی که دائما در حال تغییر است نیازمند انعطاف پذیري بالایی هستند . موفقیت سازمان ها، به توانایی آنها در ارائه خروجی ها وابسته است. ارائه مطلوب محصولات باتوجه به معیارهایی مانند هزینه، کیفیت، عملکرد، تحویل، انعطاف پذیري و نوآوري به توانایی سازمان در اداره جریان مواد، اطلاعات و …. درون و بیرون سازمان وابسته است.  این جریان به عنوان زنجیره تامین شناخته می شود.  مدیریت موثر زنجیره تامین از عوامل اصلی بقاي سازمان می باشد و به طور کلی مدیریت زنجیره تامین بر افزایش انطباق پذیري و انعطاف پذیري شرکتها تاکید دارد و از سوي دیگر داراي قابلیت واکنش و پاسخ سریع و اثر بخش به تغییرات بازار است.

موفقیت و شکست زنجیره عرضه در بازار در نهایت توسط مشتري یا مصرف کنندة نهایی تعیین می شود.  رساندن کالاي درست، در قیمت وزمان مناسب به مصرف کننده، نه تنها مهمترین عامل براي موفقیت رقابتی است، بلکه نقش کلیدي در بقاي یک سازمان تولیدي دارد . بنابراین، در راستاي برقراري یک استراتژي زنجیره عرضه، تامین بموقع مواد اولیه و آماده سازي آن تاثیربسزایی دارد.انتخاب تامین کننده موضوع مهمی در زنجیره تامین محسوب می شود.  بگونه اي که تولید کنندگان شصت درصد از زمان خود را صرف تامین مواد اولیه، اجزا و قطعات می کنند . بعلاوه اینکه هفتاد درصد از هزینه هاي تولیدي مربوط به خرید کالا و خدمات می شود . بنابراین انتخاب و تعیین مناسب ترین تامین کننده موضوع مهمی در زنجیره تامین محسوب می شود که باید بگونه اي استراتژیک مورد بررسی قرار گیرد.

در گذشته تامین کنندگان، تولید کنندگان و توزیع کنندگان منفک و جداگانه از یکدیگر فعالیت می نمودند . تولیدکنندگان به تامبن به چشم رقیب می نگریستند و از منتفع شدن تامین کنندگان به واسطه ارتباطاتشان با تولید کنندگان هراس داشتند . این نگرش تادهه 60 و 70 میلادی مفاهیمی همچون مشتری گرایی و مدیریت مواد ظهور پیدا کرد . تا قبل از این سالها انتخاب تامین کنندگان انتخاب تامین کنندگان بر اساس قیمت و مقدار تخفیف های آنها صورت آنها صورت می گرفت، ولی با ظهور مباحث فوق الذکر، جهت افزایش رضایت مشتری و کاهش هزینه های شرکت ها، تولید کنندگان، ارتباط گسترده تری را با تامین کنندگان برقرار نمودند . در این سالها تیم قراردادها پدید آمد. طی این تیم، تامین کندگان می بایست یک محدوده وسیعی از مواد و خدمات را برای تولیدکننده در یک سطح مشخص از قیمت در زمان مشخص و کیفیت مشخص تهیه کرده و در قبال این موضوع، تولید کننده نیز موظف بود مایحتاج خود را از تامین کننده های مشخصی تهیه نماید.چنین ارتباط گستره تعاملی، باعث شد که روشهای سنتی انتخاب تامین کننده  جای خود را روشهای علمی بدهد. سیستمهای ارزیابی و سنجش عملکرد تامین کننده ایجاد شدند و بسیاری ازهزینه ها و اتلاف های شرکت ها کاهش یافت .در دهه 90 با ظهور اندیشه مدیریت زنجیره تامین وتوسعه فناوری اطلاعات، این ارتباط شکل جدیدی به خود گرفته و نوید دهنده پیدایش زنجیره ای از ارتباطات مبتنی بر شبکه می باشد .

در صنایع پالایشی از آنجایی که بیش از 85 درصد هزینه های سازمان را تهیه خوراک، مواد خام و اولیه برای تولید فراوردهای نفتی و همچنین خرید و تدارک تسهیلات تولیدی را شامل می گردد؛ از اینرو ارزیابی و انتخاب  تامین کنندگان که بتواند نیازهای شرکتها را بر اساس معیار های موردنیاز تامین نماید از جایگاه ویژه ای برخوردار می باشد. لذا شرکتهایی که از تکنولوژی بالا برخوردار می باشند این سهم ممکن است درصد عمده ای را به خود اختصاص دهد . از اینرو با توجه به اهمیت موضوع تامین قطعات و ماشین آلات مورد نیاز شرکتهای پالایشی، پیامدهای تصمیم گیری های ضعیف در خصوص خرید به وضوح جلوه خواهد نمود .در پاسخ به افزایش رقابت، کوتاه تر شدن عمر محصولات و تغییر سریع سلایق مشتری،  بیشتر شرکتها توسعه قابلیت های بلند مدت تامین کنندگان را مورد توجه قرار داده اند و این امر اهمیت ارزیابی و انتخاب تامین کنندگان را روشن می کند .

با توسعه روشهای علمی تامین و نیاز به روایط بلند مدت با تامین کنندگان، فرایند انتخاب تامین کنندگان در  طی دهه های گذشته نیز با تحولات اساسی روبرو بوده است . توسعه سیستمهای ارزیابی تامین کنندگان، انتخاب بر اساس معیارهای علمی، کاهش تعداد تامین کنندگان و توسعه روابط با تامین کنندگان، نمونه ای از تحولات می باشد .یکی از وظایف اساسی واحدهای خرید، انتخاب و جذب تامین کنندگان مناسب و توانا جهت تهیه و فراهم نمودن احتیاجات سازمان است . وجود تعداد زیادی از تامین کنندگان با قابلیت های مختلف، تصمیم گیری در مورد تعداد تامین کنندگان، ترکیب آنها، نحوه برقراری ارتباط و دیگر موارد مرتبط انتخاب آنها را با مشکل روبرو می سازد . اهمیت این موضوع تا بدان جا است که برخی از  شرکتها سیاستها و قوانین مدونی را جهت ارزیابی و انتخاب تامین کنندگان تدوین کرده اند .

انتخاب تامین کنندگان فرایندی است که طی آن از میان تامین کنندگان بالقوه موجود، بهترین ترکیب جهت رفع نیازهای شرکت انتخاب می گردد .طی این فرایند ابتدا باید منبع بالقوه تامین موجود شناسایی شده و پس از بررسی صلاحیت و توانایی آنها، تامین کنندگان برتر انتخاب شوند . در انتخاب تامین کنندگان مواردی همجون سابقه، تسهیلات و خدمات، توان تکنولوژیک، توانایی مالی و سازمانی مدنظر می باشد . ظهور تحولاتی همچون جهانی شدن، افزایش رقابت بر اساس کاهش هزینه ها و افزایش کارایی، مشتری گرایی و امثالهم کمیت و کیفیت این روابط را دگرگون ساخته است .

تصمیمات ساخت یا خرید :

خرید، عبارتی است که در صنعت و مدیریت برای بیان فعالیت تهیه و فراهم کردن مواد و خدمات بکار می رود . اولین و معمولی ترین روش برای تامین نیاز، خرید از خارج سازمان و دومین روش تولید و یا ساخت توسط خود سازمان است. تصمیمات ساخت یا خرید، مشخص می نماید چه نوع  محصولات می بایست خارج از سازمان تهیه گردد و یا در داخل سازمان تولید گردد .

خرید فرایندی است که طی آن مواد، تجهیزات، اجزاء و خدمات مورد نیازجهت استفاده در تولید و یا فروش دوباره، از طریق پرداخت، اجاره ویا سایر روشهای قانونی فراهم می شود . فرایند خرید تهیه و بدست آوردن مایحتاج از روشهای مالی و با پرداخت پول است . در حالیکه تدارکات ممکن است از روشهای غیر مالی مانند تصاحب و یا تصرف نیز صورت گیرد . خرید فرایند برآورد نیازمندیها، انتخاب تامین کنندگان، تعیین قیمت و مذاکرات مربوطه و پیگیری برای حمل ونقل می باشد .

توجه به فرآیند ساخت یا خرید از اهمیت فزاینده ای بین صنعتگران و محققین برخوردار است .  تصمیم ساخت یا خرید همچنین با نام های ” منبع یابی “، ” برون سپاری”و یا ” قرارداد های فرعی ” نیز شناخته می شود . آن چه مسلم است این است که شرکت ها همواره منابع محدودی در اختیار داشته و همیشه استطاعت داشتن تمام تکنولوژی های لازم جهت تولید داخل را ندارند .حتی در صورتیکه شرکت استطاعت لازم جهت داشتن تکنولوژی لازم جهت تولید قطعه یا محصولی را نیز داشته باشند، این امر بدین معنی نیست که بهتر است شرکت به این امر بپردازد وخود دست به تولید بزند، چراکه تصمیم ساخت یا خرید تصمیمی چند بعدی است که باید از ابعاد مختلفی بررسی شود تا حداکثر مطلوبیت رادر پی داشته باشد .

در واقع، تصمیم ساخت یا خرید یکی از تصمیمات استراتژیک هر سازمان است که نتایج بلند مدت و ماندگاری را برای سازمان ها در پی داشته و نباید چنین تصمیم مهمی با دید کوتاه مدت، صرفه جویانه و گذرا بررسی شود . تصمیم ساخت یا خرید غالباً از تعیین کننده های عمده سود به شمار رفته و می تواند عامل تعیین کننده ای جهت سلامت مالی یک شرکت به شمار رود . تصمیم ساخت یا خرید می تواند بر استراتژی، ساختار هزینه ای، رقابت پذیری، سطح خدمت دهی و مزیت رقابتی سازمان تاثیر گذارد.

اغلب شرکت ها نمی توانند (یا نمی خواهند)تمام بخش هایی را که در یک محصول استفاده می شود را بسازند . پس میزان خرید که بایستی خارج از شرکت انجام شود، یک تصمیم مهم راهبردی است . این تصمیم، میزان وابستگی، ساختار شایستگی و دانش اختصاصی را در بر می گیرد. شرکت هایی که تولید همه قطعات مورد نیاز و مواد خام را کنترل می کنند، رشدشان بیشتر به صورت عمودی بوده است . برای سال های زیادی که شرکت ها تمایلی به وابستگی به دیگران نداشتند، این راهبرد معمول بود . اما  امروز خرید قطعات و مواد خام از تامین کنندگان و فروشندگان، یک امر معمول بوده و ارتباط با عرضه کنندگان تقویت شده است و شرکت های عرضه کننده، دارایی های گران بهایی در دستیابی به شایستگی های محوری به شمار می روند. پرابرت یک روش شناسی چهار مرحله ای برای تصمیم گیری ساخت یا خرید ارائه کرده است . او این چهار مرحله به شرح دیل اشاره نموده است :

1. ارزیابی داخلی شرکت
2. تحلیل درونی / بیرونی
3. تولید و ارزیابی حالت های مختلف
4. انتخاب استراتژی بهینه

یکی دیگر از مسائلی که می توان در مورد تصمیم ساخت یا خرید از نظر گذراند ماهیت چند بعدی بودن آن است . به این معنی که در تحلیل ساخت یا خرید در مورد قطعه یا قطعاتی برای مثال در یک شرکت تولیدی باید ابعاد مختلفی مانند هزینه، انعطاف پذیری، کیفیت و … در نظر گرفته شده و این تصمیم گیری استراتژیک با دیدی جامع و فراگیر انجام پذیرد . از دلایل احتمالی که منجر به  ساخت کالا به جای خرید آن می شود :

1. مقدار سفارش یا نیاز کم بوده و برای فروشندگان مقرون به صرفه نباشد.
2. کالا مشخصات فنی خاصی را طلب کند و تولید کننده قادر به ساخت آن نباشد، یا امر ساخت صرفاً به دلیل حفظ رمز فن آوری (تکنولوژی) و فرمولهای تولید باشد.
3. تهیه بموقع کالا حائز اهمیت فراوان باشد و فروشندگان در اجرای تعهدات فروش ناتوان باشند.
4. از دیدگاه حسابداری صنعتی، مهندسی صنایع، زمان و کار و مقدار مواد مصروفه و ….. ساخت کالا مقرون به صرفه تر باشد.
5. در صورت رقابت شدید و اجبار و تحریم فروشندگان لازم باشد با هر هزینه ای به ساخت کالا اقدام شود .
6. حس یا میل به خود اتکایی و خود کفایی شدید باشد .
7. در مواقعی که قوانین و مقررات صادراتی کشور صادر کننده کالای مورد نیاز مانع صادرات کالای مورد نیاز خریدار شود.
8. در شرایطی که قطعات یا مواد برای سازمان خریدار حیاتی است و برای جلوگیری از زیان ناشی از فقدان همکاری شرکت های خارجی ساخت در داخل سازمان صورت می پذیرد .

از مزایای تولید کالا در داخل سازمان

1. ارزانتر تمام شدن کالا به سبب صرفه جویی در هزینه های مختلف خرید (گاهی اوقات )
2. بالارفتن مهارت سازندگی و ابتکارات کارکنان
3. جلوگیری از بروز خسارتهای ناشی از کمبود و نایاب شدن کالا در بازار
4. اقدام در جهت خود کفایی، خود اتکایی و صرفه جوییهای ارزی

اهداف بخش خرید را می توان به شرح زیر بیان نمود:

1. حمایت از بخشهای عملیاتی سازمان از طریق برقراری جریان مداوم و منظم مواد وخدمات
2. شناسایی و تعیین جایگزین هایی مطمئن برای کالاها و مواد معدنی  توسط سا زمان
3. برقراری ارتباط مداوم و مناسب با فروشندگان و تامین کنندگان منابع جهت برخورداری از حمایت آنها در مواقع ریسک و مخاطره آمیز و عادی
4. برقراری هماهنگی کامل با سایر بخشهای سازمان (توسعه روابط بین بخشی با دیگر بخشهای سازمان )
5. کمک به بهبود و توسعه سیاستها و روشهایی که نیل به اهداف سازمان را با نازلترین هزینه و بالاترین حد کارآیی واثر بخشی میسر نماید.
6. تربیت کارکنانی فنی ماهر و شایسته و متخصص در امر تهیه منابع مورد نیاز سازمان
7. به حداقل رساندن زیان ناشی از فساد و از مد افتادگی و سرقت موجودیها در موسسه
8. انجام خرید عاقلانه و رقابتی
9. کاهش هزینه های تامین و نگهداری مواد
10. بهبود و توسعه کیفیت
11. افزایش تعداد تامین کنندگان مناسب
12. استاندارد سازی فرایند خرید
13. بهبود موقعیت رقابتی سازمان

سیر تحولات انتخاب کنندگان :

در گدشته تامین کنندگان، تولیدکنندگان و توزیع کنندگان منفک و جداگانه از یکدیگر فعالیت می نمودند . تولید کنندگان به تامین به چشم رقیب می نگریستند و از منتفع شدن تامین کنندگان به واسطه ارتباطشان با تولید کنندگان هراس داشتند . این نگرش ها تا دهه 60 میلادی وجود داشتند تا اینکه در دهه های 60 و 70 میلادی مفاهیمی همجون مشتری گرایی  مدیریت مواد ظهور بیدا کرد . تا قبل از این سالها انتخاب تامین کنندگان بر اساس قیمت و مقدار تخفیف های آنها صورت می گرفت، ولی با ظهور مباحث فوق الذکر، جهت افزایش رضایت مشتری و کاهش هزینه های شرکتها، تولیدکنندگان ارتباط های گسترده ای را با تامین کنندگان برقرار نمودند . در این سالها تیم قرار دادها پدید آمد . طی این تیم تامین کنندگان می بایست یک محدوده وسیعی از مواد و خدمات را برای تولید کننده در یک سطح مشخص از قیمت در زمان مشخص و کیفیت مشخص تهیه کرده و در قبال این موضوع تولید کننده نیز موظف بود مایحتاج خود را از تامین کننده های مشخصی تهیه نماید. چنین ارتباطات گسترده تعاملی، باعث شد که روش های سنتی انتخاب تامین کننده جای خود را به روشهای علمی دهد . سیستمهای ارزیابی و عملکرد تامین کنندگان ایجاد شدند و بسیاری از هزینه ها و اتلاف های شرکت ها کاهش یافت . در دهه90 با ظهور اندیشه مدیریت زنجیره تامین و توسعه فناوری اطلاعات، این ارتباط شکل جدیدی به خود گرفته و نوید دهنده پیدایش زنجیره ای از ارتباطات مبتنی بر شبکه می باشد .

انتخاب تامین کنندگان مناسب می تواند به شکل چشمگیری هزینه های خرید راکاهش داده، قابلیت رقابت بذیری سازمان را افزایش دهد؛ چرا که بسیاری از متخصصین بر این عقیده اند که انتخاب تامین کننده مناسب، مهمترین فعالیت بخش خرید است . در حقیقت، انتخاب مجموعه مناسبی از تامین کنندگان برای کار با آنها، در جهت تامین کننده موفقیت یک شرکت امری بسیار مهم و حیاتی می باشد و در طی سالیان طولانی، بر انتخاب تامین کننده تاکید گردیده است و این امر می تواند برای افزایش رقابت پذیری زنجیره تامین استفاده نمود.

منبع

فلاحی ، سام(1393)، ارزيابي سطح کیفی تامین کنندگان ماشین آلات و قطعات یدکی، پایان نامه کارشناسی ارشد، مدیریت صنعتی، دانشگاه آزاد اسلامی

از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید