اضطراب سلامتی

اضطراب سلامتی یک مفهوم پیوستاری است که برای اولین بار توسط سالکوسکیس و وارویک در سال 1986 پیشنهاد شده است که  در یک طرف پیوستار نگرانی های خفیف درباره ی سلامتی و ابتلا به بیماری و در طرف دیگر آن اختلال خودبیمارپنداری قرار می گیرد که با ترس های افراطی و گاه هذیانی درباره سلامتی و علایم جسمانی مشخص می شود؛ آن ها بیان کردند بعضی از افراد هستند که بیشتر از مردم عادی درباره ی سلامتی خود نگران هستند اما همه ی ویژگی های تشخیصی خودبیمارپنداری را ندارند در نتیجه مفهوم پیوستاری اضطراب سلامتی را به کار بردند که هم اضطراب سلامتی خفیف و هم خودبیمارپنداری را در بر می گیرد .بنابراین اضطراب سلامتی در طیفی از بیماران غیر روانی(شامل بیماران جسمی) و غیر بیماران نیز رخ می دهد.اضطراب سلامتی شامل چهار مؤلفه عاطفی، شناختی، رفتاری و ادراکی می باشد. مؤلفه عاطفی شامل نگرانی درباره سلامتی می باشد. مؤلفه شناختی به اعتقاد قوی مبنی بر  بیمار بودن بر خلاف شواهد پزشکی محدود می شود. مؤلفه رفتاری، رفتارهای اطمینان جویی به منظور کاهش ترس از بیماری را در بر می گیرد و مؤلفه ادراکی شامل اشتغال ذهنی به علایم و احساس های بدنی میباشد.اضطراب سلامتی و به ویژه اختلال خودبیمارپنداری با نگرانی افراطی درباره بیماری و بخصوص  بیماری های وخیم، ناتوانی در نادیده گرفتن علایم ساده جسمانی  وتوجه انتخابی نسبت به این علایم بعد از شنیدن یا خواندن درباره ی یک بیماری گوش به زنگی افراطی ، مراجعه افراطی به دکتر و مراکز درمانی  و هم چنین با یک ترس افراطی از مرگ همراه می باشد. سطح بالای اضطراب سلامتی باعث بروز رفتار های اطمینان جویانه برای مطمئن شدن از سلامتی و دریافت کمک (از جمله مراجعه به پزشک) و تکرار آن ها به منظور بهبود سلامتی و یا انکار بیماری می شود .این رفتارها چون باعث کاهش موقتی اضطراب می شوند، در نتیجه تقویت می شوند و این چرخه تکراری معیوب ادامه می یابد.در پژوهشی که طلایی درباره شیوع خودبیمارپنداری در دانشجویان مشهد انجام داد، شیوع آن را 38 درصد برآورد کرد،که این درصد بسیار بالاتر از شیوع جهانی آن)  8/5درصد) می باشد. در کل با این که افراد دچار خودبیمارپنداری در جامعه نادر هستند ، اما شیوع  اضطراب سلامتی در بین افراد بالاست. سالکوسکیس و وارویک در یک بررسی، شیوع اضطراب سلامتی را حداقل 51 درصد در میان بیماران دارای دردهای مزمن برآورد کرده اند. تحقیقات اندکی در زمینه تفاوت های جنسیتی در افراد دچار اضطراب سلامتی موجود است، که بررسی همین مطالعات اندک نتایج متناقصی را نشان می دهد؛ برای مثال رایف در سال 2001 نشان داد که زنان بیشتر از مردان  نگران سلامتی خود هستند و در جستجوی سلامتی هستند. گینسبرگ نیز گزارش کرد که زنان بیشتر از مردان در جستجوی سلامتی هستند. هم چنین ماکسوین، شری و استوارت شیوع اضطراب سلامتی را  در زنان بیشتر از مردان نشان داده اندو بر اساس نتایج آن ها زنان بیشتر از مردان دچار این مشکل می شوند.ماکسوین، شری و استوارت در کاری که در زمینه ی تفاوت های جنسیتی در رفتارهای کنار آمدن و مدارا انجام دادند، به این نتیجه رسیدن که علت بیشتر بودن رفتار جستجوی سلامتی در زنان بدلیل نقش های جنسیتی آنان در اجتماع می باشد، چرا که زنان بدلیل نقش جنسی شان بیشتر به بروز احساسات و جستجوی حمایت اجتماعی تشویق می شوند،در حالی که مردان بیشتر به انکار موقعیت های فشارزا و استقلال تشویق می شوند.اما برخی دیگر از تحقیقات تفاوتی بین زنان و مردان دارای اضطراب سلامتی از نظر شیوع بدست نیاوردند. پاشا در پژوهشی که در اهواز  بر روی دانشجویان انجام داد به شیوع خود بیمار پنداری و رابطه آن با ویژگی های فردی پرداخت که بر اساس آن  بین افراد خودبیمارپندار زن و مرد از نظر شیوع تفاوتی دیده نشد.پژوهش ها  نشان می دهد که اختلالات روانی در اضطراب سلامتی شایع است.افراد دچار اضطراب سلامتی خفیف را با افرادی که بر اساس سومین ویرایش کتابچه تشخیصی و درمانی اختلالات روانی خودبیمارپنداری داشتند و افراد بهنجار، مقایسه کردند. آن ها دریافتند که افراد با اضطراب سلامتی خفیف در مقایسه با افراد خودبیمارپندار، از علایم اختلال های روانی کمتری رنج می بردند و بیشتر دارای مشکل طبی بودند؛ اما آن ها در مقایسه با افراد فاقد اضطراب سلامتی علایم اختلال های روانی بیشتری داشتند؛ بیشتر دارای اختلال شخصیت بودند؛ آگاهی بیشتری به احساس های بدنی داشتند؛ و بیشتر مبتلا به علایم اختلال های طبی بودند. علایم افسردگی و یاًس و نا امیدی نیز در افراد دچار اضطراب سلامتی شایع است. هم چنین شواهد روز افزونی حاکی از وجود میزان بالای اختلال های وحشت زدگی و وسواس در این افراد می باشد .بر اساس مطالعات انجام گرفته بر روی خویشاوندان بیماران خودبیمارپندار، در7/7 درصد آنان اختلال خودبیمارپنداری وجود دارد. به ویژه این خویشاوندان همان ویژگی هایی که در بیماران یافت می شود از جمله اضطراب وافسردگی را نیز نشان می دهند.یک همبستگی قوی مثبتی بین اضطراب سلامتی و نشانه های روانپزشکی  به ویژه اضطراب و افسردگی وجود دارد.در بستگان افراد خودبیمارپندار میزان ابتلا به اختلالهای اضطرابی از جمله اختلال پانیک، فوبی اختصاصی، اضطراب فراگیر وسواس جبری  بیشتر است مطالعات هم چنین ارتباط بین آلکسی تایمیا و اضطراب سلامتی را  نشان دادند. بررسی خویشاوندان بیماران خودبیمارپندار سطح بالایی از آلکسی تایمیا را نشان داد، علت این یافته این است که افراد آلکسی تایمیا نمی توانند احساسات و هیجان های خود را ابراز کنند ودر نتیجه توانایی کمی در کنار آمدن با شرایط استرس زا از جمله بیماریها دارند .عوامل تداوم بخش اضطراب سلامتی عبارتند از :

– اضطراب درباره سلامتی و ترس از علایم بیماری می تواند ناشی از برانگیختگی فیزیولوژیک باشد؛ بنابراین بیماران ممکن است علایم ناشی از افزایش فعالیت سیستم خودکار را سوء تعبیر کنند و آن ها را به عنوان نشانه بیماری در نظر بگیرند و در نتیجه دچار اضطراب در باره سلامتی شوند.

– توجه گزینشی به اطلاعات مربوط به بیماری نظیر ادراک تغییرات جسمانی (مثلاً بالا رفتن ضربان قلب بعد از دویدن)، یا علایم جسمانی (مثل لکه های روی پوست) از عوامل مهم می باشند؛ در واقع نگرانی های مربوط به سلامتی  باعث تمرکز بیشتر بر علایم جسمانی می شود که این خود باعث گوش به زنگی فرد نسبت به تغییرات ساده جسمانی می شود و در نتیجه سوگیری نسبت به علایم در تأیید نگرانی هایش به وجود می آید.

– تغییرات خلقی نظیر اضطراب و افسردگی نیز باعث افزایش نگرانی در ارتباط با سلامتی می شود.

– تنظیم رفتار برای اجتناب از بیماری های جسمی، وارسی علایم بیماری، رفتارهای اطمینان جویی یا رفتارهای پیشگیرانه از ابتلا به بیماری ها (مثلاً اجتناب از تکاپوی جسمی یا تماس پیدا کردن با بیماری، خواندن متون پزشکی، مشاوره های متوالی پزشکی، وارسی جسمی) باعث تداوم اضطراب خواهد شد. زیرا این گونه رفتار ها علایم را افزایش می دهند و منجر به اشتغال ذهنی فرد می شود.تحقیقات تجربی نشان می دهد که اضطراب سلامتی در چندین اختلال اضطرابی دیگر نیز مشاهده می شود.برای مثال افراد دچار اختلال وحشت زدگی نسبت به علایم بدنی، گوش به زنگی افراطی دارند و همین طور تمایل به تعبیر فاجعه آمیز احساس های برانگیخته ی بدنی دارند.همچنین شواهد نشان می دهد که در بعضی از افراد دچار اختلال وسواس، بیماران به دلیل ترس از آلودگی، افکار مزاحمی درباره ی ترس از میکروب ها و بیماری دارند که این ترس منجر به اعمال غیرقابل کنترلی مثل شستشوی دست برای اجتناب از بیماری می شود. در اختلال اضطراب فراگیر اغلب نگرانی افراطی و دائمی درباره ی سلامتی دیده می شود و سرانجام برخی از فوبی های خاص مثل فوبی بیماری که شامل ترس غیرمنطقی و اجتنابی از محرک های خاص مرتبط با سلامتی و موقعیت هایی که بیماری را به یاد می آورد (مثل بیمارستان) دچار اضطراب سلامتی می باشند. شاید اضطراب سلامتی یک شاخص تشخیصی برای اختلال های اضطرابی دیگر باشد.

منبع

عبدی ، سمیه (1394) ، مقایسه ی اضطراب سلامت، حساسیت پردازش حسی، راهبردهای تنظیم شناختی هیجان و آسیب پرهیزی بین پرستاران بخش های ویژه و عمومی بیمارستان های شهر ایلام ، پایان نامه کارشناسی ارشد  روانشناسی عمومی ،دانشکده ادبیات و علوم انسانی ارومیه.

ازفروشگاه بوبوک دیدن نمایید