« بیشتر تلاش می کنیم تا با ما مطمئن پژوهش کنید. »اشتراک منابع، فراهم‌آوری مشترک
هيچ كتابخانهاي قادر به خريد، نگهداري و حفاظت از تمام منابع اطلاعاتي مورد نياز كاربران نيست و اشتراك منابع به شكل امانت بين كتابخانهاي و تحويل مدرك، از خدمات هسته در كتابخانه است». اما برخي از دلايلي كه سبب شده است تا بحث اشتراك منابع و لزوم همكاري بين كتابخانه‌ها اهميت زيادي يابد، عبارتند از: پدیدۀ انفجار اطلاعات و رشد روزافزون دانش بشری، توسعۀ فناوری‌های نوین بویژه در حوزۀ اطلاعات و ارتباطات، رشد روزافزون قيمت منابع اطلاعاتي، سكون و يا حتي كاهش بودجه كتابخانه‌ها، افزايش تقاضا براي اطلاعات، نبود تناسب ميان نيازها و منابع موجود در كتابخانه‌ها و محدودیت‌های فضای نگهداری. اشتراك منابع يكي از نخستين زمينه‌هاي همكاري بين كتابخانه‌هاست. بايد به اين نكته نيز توجه داشت كه اشتراك منابع براي موفقيت خود، مستلزم به كارگيري ابزارها و وسايل كمكي ديگري نيز هست؛ ابزارهايي چون فهرست‌هاي مشترك، فهرست مجله های مشترك وابزارهايي براي تعيين مكانيكه هريك از منابع در آن جاي دارد. در فراهم آوری مشترک،اين نوع ازهمكاري بين كتابخانه‌ها به اشتراك منابع بستگي دارد.در اين شيوه، بين كتابخانه‌هايي خاص براي پذيرش مسئوليت فراهم‌آوري منابع اطلاعاتي درحوزه‌تعيين شده،توافق حاصل مي‌گردد.
اين امر در واقع درجه‌اي است از اشتراك بودجه. برخي از نكاتي كه بايد در اين نوع از همكاري مورد توجه قرار گيرد، عبارتند از:
- کتابخانه‌هایی که در این طرح مشارکت دارند، ترجیحاً در یک منطقۀ جغرافیایی واقع شده باشند؛
- موضوعات اصلی و فرعی مورد نیاز تمامی و هر کدام از اعضا مشخص شود.
- در مورد ادواری‌ها، هم مجله‌های هسته و هم مجله‌های غیر هسته در هر زمینه تعیین شود.
- با توجه به اولویت‌های موضوعی، هر مرکزی عهده‌دار تهیۀ منابعی می‌گردد که برای سازمان مادر اولویت دارد یا هسته، به شمار می‌رود.
آئین نامه‌ای تدوین گردد که در آن وظایف هر کدام از اعضا به دقت تعریف و این آئین نامه توسط مقام‌های مسئول هر یک از اعضا امضا گردد . در اشتراک منابع با فراهم آوری مشترک، می‌توانیم بگوییم که اگر چنانچه در همکاری بین کتابخانه‌ها که میان دو یاچندکتابخانه بوجود می‌آید،لزوم فراهم نمودن منابع واطلاعات مورد نیاز کتابخانه‌ها نیز به صورت مشترک انجام می‌شود.آنها می‌توانند براحتی به مواد دست یابند.موادی که شاید قبلاٌ از عهده تهیه آن برنمی‌آمدند.
تحويل مدرک و اشتراک منابع
تحویل مدرک در شکل سنتی خود بر پایه‌ی فعالیت‌های امانت بین کتابخانه‌ای دو که منابع خود را به اشتراک می‌گذارند استوار می‌باشد. این فرآیند با درخواست مدرک از سوی استفاده کننده از کتابخانه‌ای که عضو آن می‌باشد، شروع می‌شود. اگر کتابخانه‌ای که استفاده کننده عضو آن می‌باشد مدرک مورد نیاز را نداشته باشد آن مدرک را از کتابخانه‌ای که طرف همکاری با کتابخانه است درخواست می‌کند. این اصطلاح امروزه این چنین تعریف شده است. تهیه‌ی مدرک منتشر شده یا نشده، در شکل چاپی یا الکترونیکی بنابر درخواست در قبال دریافت وجه یا مفاد یک قرارداد برای یک فرد یا کتابخانه.
محدودیت‌هایی که در اشتراک منابع پیش می‌آید
اغلب مشکلات و محدودیت‌های زیادی در اشتراک منابع پیش می‌آید:
- بدون مطالعات و تحلیل‌های کافی مقدماتی، اشتراک منابع نمی‌تواند بر پایه‌ای مناسب یا با اهدافی روشن آغاز به کار کند، بنابراین ضعف‌های اساسی در ساختار خدمات سازمانی و محلی می‌تواند بطور موقت پنهان بماند.
- بدون برنامه‌ریزی خوب، بدون برنامه آموزش مستمر برای کارکنان بدون ساختار سازمانی مستحکم، موانع سازمانی و فردی می‌تواند ازاجرای مؤثر اشتراک منابع جلوگیری کند.
- فعالیت اشتراک منابع ممکن است شامل ترتیباتی کافی برای پایش خدمات و برای پاسخ به بازخورد اطلاعاتی که بدین ترتیب به دست می‌آید، نباشد. این امر می‌تواند فشارهای پیش بینی نشده‌ای به بعضی از مؤسسات شرکت کننده وارد آورد و هم‌چنین ناسازگاری‌های فنی ما بین کتابخانه‌های شرکت کننده ممکن است پیش بیاید و چنانچه یک طرح ضعیفی آغاز به کار کند غلبه بر آن ناسازگاری‌ها مشکل خواهد بود.
دسترسی کتاب‌شناختی و فیزیکی به مجموعه‌ها یکی از جنبه‌های مهم اشتراک منابع و فراهم‌آوری توسعه‌یافته موفق است. اگر کاربران نتوانند آنچه را که می‌خواهند به دست آورند، و نتوانند آن را در یک زمان قابل قبول در دست بگیرند، تقسیم کار در ساختمان‌های مجموعه‌های کتابخانه‌ها نتیجه معکوس خواهد داشت. فناوری فرصت‌های برابری را در تولید و اهمیت همکاری به‌وجود آورده است. استفاده گسترده از شبکه‌های رایانه‌ای، سدهای مهم در مقابل همکاری مانند؛ ابزارهای پیچیده همکاری که در گذشته برای کاربر وجود داشت را از بین برده است.فراهم‌آوری مشترک به هدف کتابخانه نسبت به اطلاعات محلی وکاربردهای جدید بستگی دارد .
منبع
مهری،فریبا(1392)، راهکارهای ایجاد طرح‌های همکاری ؛امانت بین کتابخانه‌ای، اشتراک منابع در کتابخانه‌ها،پایان نامه کارشناسی ارشد،کتابداری واطلاع رسانی،دانشگاه آزاداسلامی همدان
از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید
دیدگاهی بنویسید