استفاده کنندگان چندگانه از منابع اطلاعاتی

 استفاده کنندگان چندگانه از منابع اطلاعاتی

اشتراک منابع را به استفاده از کالا و خدمت به عنوان یک کالای عمومی تعریف کرده‌اند. به این معنی که استفاده کنندگان در استفاده از این کالا یا خدمات شریک هستند. مشتری یا استفاده کننده از کل اشتراک به منفعتی انفرادی از کالا دست می‌یابد. نفع جمعی تمام استفاده­کنندگان عبارتند از: منافع حاصل از آن کالای عمومی یا تقاضا برای آن کالا، اشتراک منابع کارآ بیانگر استفاده از منابع جمعی به عنوان سنجش منابع اجتماعی و مقایسه آن با هزینه نهایی تولید و تحویل است. اشتراک مجلات و کتاب‌ها و امانت بین کتابخانه‌ای این منابع در کتابخانه‌های دانشگاهی مثال‌های خوبی از اشتراک منابع هستند. هر کتابخانه اشتراک مجلات و کتاب‌ها را برای ارضای مجموع نیازهای مشتریان خود خریداری می­کند. مطالعات استفاده­کنندگان، تحلیل­های استنادی و آمار درخواست‌های اساتید و دانشجویان همگی برای تعیین ارزش بالقوه مجلات و کتاب­های مختلف انجام می‌شود.

تا کتابخانه بتواند درباره خرید آنها تصمیم کارآ اتخاذ کند. اگر مشتری کتاب­ها یا مجلاتی را که کتابخانه مالک آنها نیست درخواست کند، کتابخانه امانت آن را از کتابخانه‌ای که مالک این کتاب یا مجله می‌باشد درخواست خواهد کرد. از این طریق، خریدهای یک کتابخانه بطور اشتراکی توسط کتابخانه دیگر مورد استفاده قرار می‌گیرد. لکن، وقتی یک کتابخانه کتاب یا مجله‌ای تهیه می‌نماید، منافع مشتریان خود را در نظر دارد و نه منافع احتمالی مشتریان دیگر کتابخانه‌ها را. تعریفی وسیع‌تر از کارایی اقتصادی به در نظر گرفتن منافع کل مشتریان توجه دارد، یک تحلیل اقتصادی: ائتلاف کتابخانه‌ای به منابع فراهم آمده برای مشتریان تک کتابخانه. بعبارت دیگر، کارایی اقتصادی برای ائتلافی که نیازهای تمام مشتریان خود را در نظر دارد، ممکن است با کارایی تهیه مواد و سیاست امانت بین کتابخانه‌ای یک کتابخانه از کتابخانه‌های موجود در ائتلاف متفاوت باشد.

ممکن است کتابخانه‌ای با سیاست‌ها و خط‌مشی‌هایی که برای خود در نظر گرفته است و در برنامه‌هایی که دارد با برنامه امانت بین کتابخانه‌ای موافقت نکند و می‌توان گفت که به صورت تک کتابخانه‌ای می‌خواهد به کار خود ادامه دهد. با وجود حجم بالای انتشارات و مواد اطلاعاتی، و با توجه به اینکه کتابخانه‌ها عهده‌دار این وظیفه خطیر هستند که اطلاعات مورد نیاز اقشار مختلف را برآورده نمایند، لذا وجود بحث اشتراک منابع و همکاری بین آنان ضروری می‌باشد. در این بین گروه ذینفعان علاوه بر کاربران، خود کتابداران و اطلاع‌رسانان خواهند بود. همین که این طرح در بین کتابخانه‌ها اجرا شود، کتابداران می‌توانند علاوه بر تبادل منابع و اطلاعات کتابخانه، تجربیات خود را نیز در اختیار یکدیگر قرار دهند. و با استفاده از موقعیت بوجود آمده در سطح وسیع می‌شود کتابخانه‌ها را توسعه داد. در این طرح فاصله فیزیکی بین آنان که تا چندی بیش به مسئله‌ای منجر شده بود از بین می‌رود. ایجاد طرح همکاری در بین کتابخانه‌ها راهی را به سوی دنیای فناوری اطلاعات پیش روی قرار می‌هد تا با بهره‌گیری از امکانات فناوری، بتوانیم مطابق با استانداردهای جهانی، نظام همکاری بین کتابخانه‌ها را در انواع مختلف، اعم از تخصصی، عمومی، دانشگاهی، کودکان و نوجوانان پیاده‌سازی نمایم.

 ضرورت ایجاد دستگاه‌های اجرایی مناسب

مفهوم اشتراک منابع، در عین حالی که دربرگیرنده انواع مختلف فعالیت‌هایی است که در واژه همکاری نهفته است، بنظر می‌رسد که با آنها کمتر به منزله فعالیت‌های درون سازمانی و بیشتر به عنوان راهکار ارتباط بین جامعه استفاده کننده و اطلاعات و مدارک مورد نیاز آن سرو کار دارد. البته در کشورهای در حال توسعه، که هنوز کتابخانه‌های بزرگ و دیگر سازمان‌های اطلاع‌رسانی آنچنان که باید بر پایه استواری ایجاد نشده‌اند، بهتر است این سؤال مورد بررسی قرار گیرد که مناسب‌ترین دستگاه‌های عملیاتی و اجرائی برای ارائه خدمات اساسی اطلاع‌رسانی و کتابداری به گروه‌های مصرف کننده اصلی کدام است؟ در بسیاری از کشورهای پیشرفته نیزدستگاه‌های اجرایی موجود،که خدمات کتابداری واطلاع‌رسانی ارائه میکنندممکنست براساس شکل‌بندی و سازماندهی قدیمی ونامناسب ایجاد شده باشند وخط‌مشی دستیابی به خدماتی مقرون بصرفه ومؤثراقتضا می‌کند که دستگاه‌های اجرایی اصلی بجای تلاش برای وصل شدن به شبکه‌های خدماتی،از نو بازسازی شوند .اگر دستگاه‌های اجرایی مناسبی در جهت طرح اشتراک منابع به وجود آید، و  قابلیت‌های زیادی در این راستا داشته باشد، می‌شود در سطح جامعه کتابخانه‌ها وحوزه علم کتابداری واطلاع‌رسانی گام مؤثر برداشت.

منبع

مهری،فریبا(1392)، راهکارهای ایجاد طرح‌های همکاری ؛امانت بین کتابخانه‌ای، اشتراک منابع در کتابخانه‌ها،پایان نامه کارشناسی ارشد،کتابداری واطلاع رسانی،دانشگاه آزاداسلامی همدان

از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید

اگر مطلب را می پسندید لطفا آنرا به اشتراک بگذارید.

دیدگاهی بنویسید

0