« بیشتر تلاش می کنیم تا با ما مطمئن پژوهش کنید. »ارگونومي
نيروي انساني ، كار و بهره وري ، توليد و صنعت واژه هايي هستند كه با يكديگر ارتباطي تنگاتنگ دارند،زمانيكه سخن از بهره وري نيروي انساني پيش مي آيدانسان بعنوان يك اپراتور يا بعنوان يك عامل حركت و نيرويي فعال مطرح مي شود.دقت و كارآيي افراددرمشاغل مختلف ازحرفه هاي خدماتي ،تحقيقاتي و آموزشي گرفته تا كشاورزي و صنعتي،جزوعوامل مهم در بهره‌وري نيروي انساني مي باشد.بهره وري نيروي انساني تنها محدود به انجام فعاليتهاي شغلي كاربران نيست.موضوع بهره وري باهرنوع فعاليتي كه افراد انجام ميدهندچه در قالب توليد و چه در قالب مصرف مرتبط مي باشد.
درحال حاضر تقريباً 45% جمعيت دنيا و حدود 58% افراد بالاي 10 سال در شمار نيروي كار جهان محسوب مي شوند. بالطبع اگر بخواهيم كـاربـري كليـه مصـرف كنندگان محـصـولات مختلف را نيز به اين آمار اضافه كنيم ، كليه افراد بشر با بحث بهره وري موضوعيت پيدا مي كنند اما سخن اينجاست كه چگونه مي توان كارآيي افراد را افزايش داد. در دنياي كنوني كه علوم مختلف سريعاًدرحال رشدوپيشرفت مي باشندانتظار ميرودكه بخشي ازمباحث علمي به اين مهم يعني ارتقاء بهره وري جامعه توجه ويژه داشته باشند.ارگونومي باطراحي سيستمهايي كه افراد در آن كار مي‌كنند سر و كار دارد.ارگونومي متشكل ازدو كلمه يوناني كاروقانونست. تمامي سيستمهاي كار شامل جزء انساني وجزء ماشيني است كه درمحيط كار قرارگرفته‌اند. به هنگام طراحي هرسيستمي كه انسانهاوماشينها بمنظور توليد محصولي در كنار هم كار مي‌كنند بايد ويژگيهاي افراد درگير كار را شناخته و اين ويژگيهاراهنگام طراحي کارمدنظر قرار دهيم.اين عمل كاركرداصلي ارگونومي است .
علم مهندسي عوامل انساني يا ارگونومي كه علمي انسان محور است با ارائه الگوهاي نوين و كاربردي ، ابزاري كارآمد هم براي توليدكننده و هم براي مصرف كننده محسوب مي شود. ارگونومي علمي است كه ضمن توجه به سلامت نيروي انساني به توليد و بهره‌وري بطور دقيق مي‌نگرد. اين علم با هدف اصلاح شرايط سيستم هاي كار، روشهاي طراحي ايستگاه كار ، ابزار آلات و همچنين كنترل روشهاي عوامل زيان آور محيطي را تشريح مي كنند و با عنايت به مباني رفتارشناسي انساني ، ساختار عوامل يادشده را با خصائص انساني مطابقت مي دهد.ارگونومي با علوم ديگرازجمله مهندسي صنايع،مهندسي ايمني،مديريت ، طراحي صنعتي،مكانيك و بيومكانيك،روانشناسي،جامعه شناسي و میتواندمرتبط باشد،هدف ارگونومي اطمينان ازبرآورده شدن نيازهاي انسان براي انجام كار بصورت ايمن واثربخش درطراحي سيستمهاي كاراست.طي دهه‌هاي گذشته نقش حياتي ارگونومي در بهبود كيفيت، افزايش بهره‌وري، بهبود كيفيت زندگي كاري، ايمني وكارايي كلي سازمان مشخص‌تر شده است. متخصصان ارگونومي با بهينه كردن تناسب بين انسان، ماشين، محيط وسازمان كارايي انسان و سيستمها را بهبود بخشيده‌اند. در حال حاضر توجه به ارگونومي از حد يك ابزار فراتر رفته و به‌يك استراتژي جهت بهبود كيفيت و بهره‌وري، ايجاد محيط كار مناسب، پيشگيري از حوادث و بيماري‌هاي ناشي از كارو بهبود راندمان و عملكرد انسان تبديل شده است. سازمان بين المللي کاراعلام نموده که سوانح کاري بيشتر از جنگ کشته ميدهد . مدير کل سازمان بين المللي کار اعلام کرد شمار افرادي که براثر سوانح کاري وبيماري هاي کاري جانشان را از دست مي دهند بيشتر از تلفات جنگ است.به گزارش ايسنا، گاي رايدر اظهار کرد؛حوادث مربوط به کار نسبت به جنگ جان افراد بيشتري رادرسراسر جهان ميگيرد.براساس آماررسمي،حدود 2.3 ميليون کارگر هر سال بر اثر حوادث کاري و بيماري ميميرند. علاوه بر اين حدود 860 هزار سانحه در روز اتفاق مي افتد که منجر به مرگ نميشود.طبق برآورد سازمان بين المللي کار، سوانح و بيماري هاي مربوط به کار 28 تريليون دلار در سال هزينه به اقتصاد جهان تحميل مي کند.
سيستمهاي كار، سيستمهاي جهت‌دار و هدفمندي هستند كه خروجي مشخصي راارائه مي‌كنند.معناي كار،كوشش براي رسيدن به يك هدفست كه اين تعريف مناسبتراز تعاريف ديگر يعني حاصلضرب نيرو در جابجايي يا افزايش فعاليت متابوليك بالاتر از سطح پايه است. پيچيدگي سيستم كار با افزايش اجزاي ماشيني يا انساني يا با وسيع تر شدن محيط بيشتر مي‌شود. هر يك از اجزاي سيستم كار مي‌تواند با ديگر اجزاء بطور مستقيم يا غيرمستقيم در تعامل باشد. حيطه عمل ارگونومي بي‌نهايت وسيع بوده و محدود به كاربرد خاصي نيست. تمام سيستمهاي كار داراي محدوده فيزيكي يا كاركرديند كه آنهارااز سيستمهاي مجاور جدامي‌سازد.سيستمهاي كار با وروديهاوخروجيهاي مخصوص بخود با يكديگرارتباط برقرار مي‌كنند.خروجي يك سيستم كاري مي‌تواند ورودي سيستم كاري بعدي و يا بالعكس باشد.آناليز سيستم،علم مطالعه ساختاروكاركرد سيستمهاي كاروفراهم ساختن ابزارلازم براي تركيب سيستمهاي ساده و تشكيل سيستمهاي پيچيده‌ترست.آناليز سيستمها جزءلاينفك تمام كارهاي پيشرفته درارگونومي است. پرداختن به ارگونومي نيازمندآشنايي با آناتومي، فيزيولوژي وروانشناسي انساني درطراحي سيستمهاي كاراست. تاكيد خاصي روي طراحي سطح مشترك انسان- ماشين وجود دارد تا ايمني و كارايي تجهيزات افزايش يابد و عوامل زيان‌آور استرس‌زا حذف شوند.
منبع
یزدان پناه،کیا(1393)،ارتباط سنجی ارگونومی،فرسودگی شغلی ونگرش حرفه ای معلمان،پایان نامه کارشناسی ارشد،علوم تربیتی مدیریت آموزشی،دانشکده ادبیات وعلوم انسانی شهیدباهنرکرمان
ازفروشگاه بوبوک دیدن نمایید
دیدگاهی بنویسید