« بیشتر تلاش می کنیم تا با ما مطمئن پژوهش کنید. »اخلاق حرفه ای در دانشگاه
فلسفه اخلاق یا اخلاق پژوهی دانشی است که از اصول و ارزش های اخلاقی بحث می کند؛ ارزش هایی که ناظر به رفتارها و صفات ارادی مردمان و تمایز آنها از حیث خوبی و بدی، شایستگی و ناشایستگی، نیکویی و زشتی و بایستگی و نبایستگی هستند. اخلاق پژوهی به مبادی اخلاقی افعال می پردازد. رویکردی که ریشه آن به ارسطو و کتاب مشهور اخلاق او- اخلاق نیکوماخوس- بر می گردد؛ گوهر فعل اخلاقی را رفتار عقلانی متعهد به خیر جمعی می داند. اخلاقیات از ساختارها و مناسبات، فرهنگ، دین، نظام های هنجاری و حقوقی، نظام خانواده، یادگیری اجتماعی، ایمان و تجارب و نگرش های مردمان تأثیر می پذیرد. همان گونه که می توان از اخلاق در سطح کلان نظام اجتماعی یا اخلاق در سطح فردی بحث کرد، اخلاق در سطح زیر نظام ها نیز موضوعیت دارد. اخلاق حرفه ای به مسائل و پرسش های اخلاقی و نیز اصول و ارزش های اخلاقی یک نظام می پردازد و ناظر بر افعال ارادی حرفه ای ها در حیطه فعالیت های حرفه ای خودشان است.حاکمیت اخلاق حرفه ای منافع زیادی برای سازمان از بعد داخلی از جنبه های بهبود روابط، ارتقاء جو تفاهم و کاهش تعارضات، افزایش تعهد و مسئولیت پذیری بیشتر کارکنان و کاهش هزینه های ناشی از کنترل دارد و از دیدگاه مسئولیت اجتماعی نیز از راه افزایش مشروعیت سازمان و اقدامات آن افزایش سودآوری و بهبود مزیت رقابتی و توفیق سازمانی را تحت تأثیر قرار می دهد. ترویج اخلاق حرفه ای در دانشگاه، در گرو تصور انسان از فرهنگ سازمانی دانشگاه است.
توجه به نقش راهبردی دانشگاه در ترویج اخلاق حرفه ای در مشاغل و سازمان ها ضرورت اخلاقی بودن دانشگاه را بیشتر نشان می دهد. ترویج اثربخش اخلاق در دانشگاه مانند هر سازمان دیگر در گرو 3 گام عمده است. اول اینکه دانش اخلاق حرفه ای معطوف به زمینه های تخصصی سازمان است؛ دوم، گرایش درونی و خودانگیختگی سازمان، مدیران و منابع انسانی آن در جهت تحقق اخلاق و ارزش های اخلاقی در سازمان باشد و سوم، مهارت سازمان در اجرای اصول اخلاقی باشد. در گام سوم فرایند، روش ها و فنون ترویج اخلاق در فرهنگ سازمانی (مانند مهارت های رفتار ارتباطی و مهارت های تشخیص و حل مسائل اخلاقی به ویژه توانایی مواجه شدن با تعارض های اخلاقی) مورد بحث قرار می گیرد. در ابتدا مفهوم اخلاق حرفه ای به معنای اخلاق کار و مشاغل به کار می رفت. امروزه نیز عده ای از نویسندگان اخلاق حرفه ای از معنای نخستین این مفهوم برای تعریف آن استفاده می کنند. ویژگی های اخلاق حرفه ای در مفهوم امروزی آن عبارت است از هویت علم و دانش داشتن، نقشی کاربردی داشتن، ارایه صبغه ای حرفه ای، بومی و وابسته بودن به فرهنگ، وابستگی به یک نظام اخلاقی، ارایه دانش انسانی و دارای زبان روشن انگیزشی است.
اخلاق حرفه ای متعهد شدن انرژی ذهنی، روانی و فیزیکی فرد یا گروه به ایده ی جمعی در جهت اخذ قوا و استعداد درونی گروه و فرد برای توسعه است. اخلاق حرفه ای به طور ذاتی از مسئولیت فرد در قبال رفتار خود به عنوان فرد انسانی و حتی مسئولیت فرد در قبال رفتار شغلی بحث نمی کند. بلکه از مسئولیت سازمان یا بنگاه به عنوان یک واحد حقوقی در قبال همه عناصر محیط داخلی و خارجی سازمان بحث می کند. اخلاقیات به عنوان مجموعه ای از اصول، اغلب به عنوان مجموعه ای از منشوری که برای راهنمایی وهدایت استفاده می شوند، تعریف شده اند. توسعه اخلاق حرفه ای از طریق کنش های ارتباطی اعضا و ذی نفعان اجتماع علمی و دانشگاهی میسر می شود و این اخلاق انعکاسی از ضعف و نارسایی های عمومی تر در اخلاق اجتماعی است.
با توجه به اهمیت اخلاق حرفه ای در توسعه سازمان لازم است میزان اخلاق حرفه ای در سازمان مورد توجه قرار گیرد. البته در همین زمینه از جمله موانع تغییر رفتار اخلاقی در هر سازمانی جهل و ناآشنایی کارکنان نسبت به اخلاقیات شغل و سازمان بیان شده است. و با توجه به اینکه امروزه هیچ سازمانی قادر نیست بدون آموزش توسعه یابد، بنابراین لازم است که در سازمان ها علاوه بر آموزش تخصص ها و مهارت های مورد نیاز هر شغل به کارکنان آموزش اخلاق اداری و سازمانی جزء برنامه های آموزشی در سازمان قرار گیرد.یکی از عمده ترین دغدغه های مدیران کارآمد در سطوح مختلف، چگونگی ایجاد بسترهای مناسب برای عوامل انسانی شاغل در تمام حرفه هاست تا با حس مسئولیت و تعهد کامل به مسایل در جامعه و حرفه خود به کار بپردازند و اصول اخلاقی حاکم بر شغل و حرفه خود را رعایت کنند. ضعف در نظام اخلاقیات منجر به کاهش ارتباطات و افزایش خسارت در سازمان می گردد و مدیریت بیشتر بر روی کنترل گذشته نگر تکیه خواهد کرد.موبرگ و سبرایت(2000) در مورد اخلاق حرفه ای بیان می کنند مجموعه ای از قواعدی است که افراد دواطلبانه در انجام وظایف شغلی باید رعایت کنند. در نتیجه می توان بیان کرد که اخلاق حرفه ای چهارچوبی را بر تدوین کدهای اخلاقی ایجاد می کند. که می تواند راهنمای نظامندی در جهت پاسخگویی به سوالات مربوط به رفتار اخلاقی و نیز نحوه ایجاد انگیزه در کارکنان را ترسیم کند.
منبع
قنبری، سیروس، اردلان، محمدرضا، بهشتی راد، رقیه و سلطانزاده(1394)، اخلاق حرفه اي اعضاي هيات علمي و رابطه آن با کيفيت آموزش عالي، فصلنامه اخلاق در علوم و فناوری، 10(2): 40-50.
دیدگاهی بنویسید