اختلال گذر هراسی

ویژگی های تشخیصی اختلال گذر هراسی بر مبنای ملاک های تشخیصی DSM-5

ویژگی ضروری برای گذرهراسی ترس یا اضطراب شدید و مشخص که در مواجه با طیف گسترده ای از موقعیت ها، برانگیخته می شود(ملاک الف). تشخیص نیازمند وقوع علایم درحداقل دوموقعیت ازپنج موقعیت ذیل است:

استفاده از حمل ونقل عمومی از جمله: اتومبیل، اتوبوس، قطار، کشتی، هواپیما.
بودن در مکان های باز از جمله: قطعه های پارکینگ، بازار، پل ها.
بودن در مکان های محصور از جمله: فروشگاه ها، سالن تئاتر یا سینما.
در صف قرار گرفتن یا در مکان شلوغ بودن. هنگامی که ترس و اضطراب در اینگونه موقعیت ها بروز پیدا کرد، افراد بطور معمول فکر می کنند که ممکن است برخی حوادت ناگوار اتفاق افتد (ملاک ب).

افراد اغلب فکر می کنند زمانی که علایم شبه وحشت زدگی یا دیگر علایم ناتوان کننده یا خجالت آور اتفاق بیفتد، گریز از این موقعیت ها دشوار است مانند: نمی توانم از این جا خلاص شوم یا اینکه ممکن است کمک در دسترس نباشد مانند: کسی نیست که به من کمک کند. علایم شبه وحشت زدگی^: به هر کدام از 13 علامت تشخیصی برای حمله های وحشت زدگی اطلاق می شود، از جمله سرگیجه، ضعف و ترس از مردن. دیگر علایم ناتوان کننده و شرم آور شامل علایمی از جمله: استفراغ، علایم معده ای روده ای می باشد.

مقدار ترس تجربه شده در مجاورت با موقعیت مورد ترس، متفاوت باشد و ممکن است در وضعیت انتظار موقعیت هراس آور یا مواجهه واقعی با موقعیت گذرهراسی اتفاق بیفتد. همچنین، ترس و یا اضطراب ممکن است به شکل حمله وحشت زدگی با علایم کامل باشد ؛به صورت حمله وحشت زدگی قابل انتظار. ترس و اضطراب هرزمان که فرد با در تماس با موقعیت هراس اور قرار می گیرد، برانگیخته می شود (ملاک ج). اگرچه افرادی که گاهی در موقعیت گذرهراسی دچار اضطراب می شوند ،بطور مثال: تنها یک بار از پنج دفعه ای که در صف می ایستد مضطرب می شود بعنوان گذر هراسی تشخیص داده نمی شود. افراد بطور فعال از موقعیت ها اجتناب می کنند یا اگر توانایی اجتناب از آن را نداشته باشد، موقعیت ترس و اضطراب بسیاری را در وی برمی انگیزد (ملاک د). اغلب هنگامی که یک نفر فرد را همراهی می کند از جمله همسر یا دوست، بهتر می تواند با موقعیت های ترس آور مواجهه شود.

ترس، اضطراب یا اجتناب باید بدون تناسب با خطر واقعی است که موقعیت گذرهراسی و بافت اجتماعی فرهنگی دارد (ملاک ه). تمایز معنادار بالینی بین ترس های گذر هراسی و ترس های معقول از جمله: ترک خانه در یک روز طوفانی یا موقعیت های خطرناک مانند: استفاده از حمل ونقل عمومی در محیط با جرائم بالا, بنا به دلایلی بسیار مهم می باشد.

اول، قضاوت درباره اجتناب بدون توجه به بافت فرهنگی و اجتنابی فرهنگی ممکن است دشوار باشد بطور مثال: از نظر فرهنگی اجتماعی برای زنان متعصب مسلمان در مناطق خاصی از جهان، پذیرفته شده است که از تنها خارج شدن از خانه اجتناب کنند، و بنابراین این قبیل اجتناب ها نباید بعنوان گذرهراسی تشخیص داده شود. دوم، سالمندان اغلب ترس هایشان را به مسایل سالمندی بیش مربوط می دانند و کمتر علاقه دارند که آنها را به عنوان بدون تناسب با خطر واقعی قضاوت کنند. سوم افراد با گذر هراسی معمولا خطر را در رابطه با علایم شبه وحشت زدگی یا دیگر علایم بدنی، بیش تخمین می زنند. گذر هراسی باید در صورتی تشخیص داده شود که ترس، اضطراب و اجتناب به طور مداوم باشد(ملاک و) و نیز از نظر بالینی اختلال و آشفتگی معناداری در موقعیت اجتماعی، شغلی و دیگر حوزه های مهم عملکرد ایجاد کند(ملاک ز). طول مدت حداقل 6 ماه و بیشتر، به منظور مستثنی کردن افراد با مشکلات کوتاه مدت و گذرا است. با این وجود ملاک طول مدت بعنوان یک راهنمایی کلی در نظرگرفته می شود و مجاز به درجاتی از انعطاف می باشد.

جدول ملاک های تشخیصی DSM-5 برای اختلال گذر هراسی

الف) ترس و اضطراب مشخص درباره دو ( یا بیشتر) از موقعیت های ذیل:

1. استفاده از حمل ونقل عمومی( از جمله اتومبیل، اتوبوس، قطار، کشتی، هواپیما)

2. بودن در مکان های باز( از جمله قطعه های پارکینگ، بازار، پل ها)

3. بودن در مکان های محصور( از جمله فروشگاه ها، سالن تئاتر یا سینما)

4. در صف قرار گرفتن یا در مکان شلوغ بودن

5. تنها بیرون از خانه بودن

ب) افراد از این موقعیت ها می ترسند یا اجتناب می کنند به این دلیل که فکر می کنند در صورت بروز علایم شبه وحشت زدگی یا علایم ناتوان کننده یا ناتوان کننده، فرار کردن یا درخواست کمک ممکن است مشکل یا غیرممکن باشد.

ج) موقعیت های گذرهراسی اغلب ترس و اضطراب بسیاری را برمی انگیزد.

د) موقعیت های گذرهراسی به طور فعالانه اجتناب می شود، به همراه نیاز دارد، و یا با ترس و اضطراب بسیاری تحمل می شود.

ه) ترس یا اضطراب بدون تناسب با خطر واقعی است که موقعیت گذرهراسی دارد و یا در بافت فرهنگی اجتماعی درنظر گرفته می شود.

و) ترس، اضطراب، یا اجتناب مداوم است و برای مدت 6 ماه یا بیشتر ادامه دارد.

ز)ترس، اضطراب، اجتناب، از نظر بالینی منجر به اختلال یا آشفتگی معنادار در حوزه های شغلی، اجتماعی، یا دیگر حوزه های مهم عملکردی می شود.

ز) اگر سایر شرایط پزشکی( از جمله بیماری های معده ای، بیماری پارکینسون) وجود داشته باشد، ترس، اضطراب، یا اجتناب به طور واضح بیشت از حد می باشد.

ح) علایم سایر اختلال های روانی توضیح بهتری برای ترس، اضطراب یا اجتناب نباشد. برای مثال علایم به هراس خاص نوع موقعیتی محدود نشده باشد؛ فقط شامل موقعیت های اجتماعی نشود( همانگونه که در اختلال اضطراب اجتماعی است)؛ و مرتبط با وسواس های فکری شدید ( همانند اختلال وسواسی- اجبار)، دریافت نقص هایی در ظاهر جسمانی( همانند اختلال بدشکلی بدنی)، یادآوری کننده حوادث آسیب آور( همانند اختلال فشارروانی پس از سانحه)، ترس از جدایی( همانند اختلال اضطراب جدایی) نباشد.

توجه: گذرهراسی، صرفنظر از وجود اختلال وحشت زدگی مورد تشخیص قرار می گیرد. اگر تظاهرات افراد ملاک های لازم برای اختلال وحشت زدگی و گذرهراسی را داشته باشد، هر دو تشخیص داده می شود.

همه گیری اختلال گذر هراسی

شیوع شناسی گذرهراسی کمتر شناخته شده است، به این دلیل که مطالعات در ایالات متحده این اختلال را فقط در زیر مجموعه اختلال وحشت زدگی مورد ارزیابی قرار داده است.همه گیری 12 ماهه اختلال های اضطرابی را%2.7 و همه گیری تمام عمر این اختلال ها را %4.7 برآورد کرده است. نتایح حاصل از مطالعات شیوع شناسی نشان داده است که همه گیری 12 ماهه گذرهراسی بدون اختلال وحشت زدگی %0.8 و همه گیری تمام عمر آن %1.4 بوده است.هر سال تقریبا 1.7% از نوجوانان و بزرگسالان تشخیص گذرهراسی می گیرند. زنان دو برابر مردان گذرهراسی را تجربه می کنند. گذرهراسی ممکن است در کودکی اتفاق بیقتد، ما بروز نقطه اوج آن در نوجوانی و اوایل بزرگسالی است. همه گیری 12 ماهه در سالمندان بالای 65 سال 0.4% است. به نظر می رسد میزان همه گیری در گروه های فرهنگی و نژادی مختلف، تفاوتی ندارد.

پیامد های عملکردی اختلال گذر هراسی

در DSM-4-TRگذرهراسی به عنوان یکی از زیرمجموعه های اختلال وحشت زدگی کدگذاری می شود، درحالی که در DSM-5 این اختلال یه عنوان یک تشخیص جداگانه کدگذاری می شود. این تغییر DSMرا در خط سیستم تشخیصی ICD که گذرهراسی را به عنوان یک تشخیص جداگانه در نظر داشت، قرار داده است. در یک مطالعه که بالای 3000 نفر شرکت کننده داشته است، بیشتر از نیمی از افراد که علایمی از گذرهراسی را داشته اند، هیچ گونه علامتی از حمله وحشت زدگی یا اختلال وحشت زدگی نداشته اند.

به علاوه، پنج مطالعه گسترده شیوع شناسی پیشنهاد کرده است که حداقل نیمی از افراد با گذرهراسی، تجربه حمله وحشت زدگی را نداشته اند. افرادی که حمله های وحشت زدگی را تجربه نکرده اند، در موقعیت های گذر هراسی نگران این هستند که چه اتفاقی خواهد افتاد اگر دیگر علایم اضطراب ظهور پیدا کند. گذر هراسی مرتبط با اختلال و آشفتگی قابل ملاحظه در نقش های عملکردی، نیروی تولیدی کار و روزهای ناتوانی همراه است. شدت گذرهراسی تعیین کننده اصلی میزان ناتوانی، صرف نظر از حضور اختلال وحشت زدگی، حمله های وحشت زدگی، و سایر شرایط همبود، می باشد. بیشتر از یک سوم افراد با گذر هراسی بطور کامل خانه نشین هستند و توانایی کار ندارند.

منبع

قلندری،فاطمه(1393)، بررسی شیوع اختلال های اضطرابی و عوامل جمعیت شناختی مرتبط با آن،پایان نامه کارشناسی ارشد، روانشناسی بالینی،دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی سمنان

از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید