اختلال شخصیت وسواسی,  اجباری

اختلال شخصیت وسواسی,  اجباری

افراد مبتلا به اختلال شخصیت وسواسی,  اجباری  تمایلاتی به شدت کمال­گرایانه دارند، از جمله به نظم و کنترل بر اوضاع به شدت اهمیت می­دهند تا حدی که انعطاف­پذیری، کیفیت کار و بازدهی صحیح را به خطر می­اندازند. آن­ها به اصول و قواعد کار، جدول­های زمانی برای انجام کارها، روندها و روال­های از پیش تعیین شده می­چسبند تا جایی که نیت اصلی در کاری که انجام می­دهند از یاد می­رود مثلاً : تفریحی بودن فعالیت. منحرف شدن از یک برنامه از قبل تعیین شده باعث رنج شدید آن­ها را فراهم می­آورد. توجه به جزئیات و عدم انعطاف­پذیری آن­ها دیگران را ناراحت می­کند؛ زیرا باعث می­شود کارها به تأخیر بیفتند و مشکلاتی پیش بیاید. این افراد کار گروهی را متوقف نگه می­دارند تا قسمتی که آن­ها مسئول انجامش هستند با دقت و ریزبینی کامل، همانطور که از اول برنامه­ریزی شده است، انجام شود. افراد مبتلا به اختلال شخصیت وسواسی- اجباری همیشه همه چیز را با دقت برنامه­ریزی می­کنند و دوست ندارند در برنامه­های خود تغییر بدهند. بنابراین، حتی سرگرمی­ها و تفریحات برای آن­ها تکالیفی جدی است که باید طبق  برنامه­ریزی و زمان­بندی انجام شود.

هر کاری که طبق نظم و ترتیب مخصوص به خود انجام نمی­گیرد این افراد را ناراحت می­کند. گاهی نظم و ترتیب حالت افراطی به خود می­گیرد. این افراد، اگر دیگران به حرف آن­ها گوش ندهند عصبانی   می­شوند ولی به ندرت آن را نشان می­دهند. به همین دلیل هیچ کاری را به دیگران نمی­سپارند، می­خواهند همه کارها را خودشان انجام دهند و در نتیجه دیگران فکر می­کنند که آن­ها معتاد به کار هستند. تمایل به کمال­گرایی باعث می­شود که افراد مبتلا به اختلال شخصیت وسواسی, اجباری، به جای دور ریختن وسایل اضافه، آن­ها را جمع می­کنند تا جایی که حالت مرضی به خود می­گیرد. همچنین، این افراد در خرج کردن پول بسیار دقت می­کنند و عقیده دارند که پول نباید حیف و میل شود. به همین دلیل، اکثر آن­ها در سطحی زندگی می­کنند که بسیار کمتر از سطحی است توان مالی آن را دارند.این ویژگی­ها ظاهراً به سمپتوم­های اختلال وسواسی, اجباری (OCD) شبیه هستند ولی عملاً بین آن­ها همپوشی بسیار کمی وجود دارد و تنها در بیست ودودرصد افراد مبتلا به اختلال شخصیت وسواسی, اجباری، اختلال وسواسی,  اجباری دیده می­شود. توجه داشته باشید که اختلال شخصیت وسواسی, اجباری با اختلال وسواسی, اجباری تفاوت دارد. نام این دو اختلال شبیه به هم است، اما علایم بالینی آن­ها بسیار تفاوت دارند:

شدت سمپتوم­های اختلال وسواسی,  اجباری به مرور زمان کم و زیاد می­شود، اما اختلال شخصیت وسواسی اجباری منعکس کننده یک سبک شخصیتی بسیار انعطاف­پذیر است که در طول زندگی فرد زیاد تغییر نمی­کند. در اختلال شخصیت وسواسی, اجباری از وسواس­ها و اجبارهایی که در اختلال وسواسی, اجباری به وضوح و به طور مفرط مشاده می­شود خبری نیست. البته هم افراد مبتلا به اختلال وسواسی, اجباری و هم افراد مبتلا به اختلال شخصیت وسواسی, اجباری ممکن است رفتارهایی تکراری انجام دهند، با یان حال انگیزه پشت پرده آن­ها بسیار متفاوت است. بعضی افراد مبتلا به اختلال وسواسی,اجباری ممکن است به طور مکرر فهرستی از کارهای لازم را بنویسند یا اشیای مختلف در داخل خانه را منظم و مرتب کنند؛ زیرا می­خواهند از بروز یک حادثه ناگوار و فاجعه­آمیز پیشگیری کنند، در حالیکه افراد مبتلا به اختلالات شخصیت وسواسی, اجباری ممکن است همین کار را انجام دهند اما صرفاً برای بهتر کردن عملکرد یا افزایش بازدهی خود.

 افراد مبتلا به اختلال وسواسی, اجباری معمولاً می­خواهند از شر سمپتوم­های خود آزاد شوند اما بسیاری از افراد مبتلا به اختلال شخصیت وسواسی, اجباری هیچ نکته منفی در رفتار خود نمی­بینند و احساس می­کنند که مشکل آن­ها  دیگران  هستند. همچنین، علت مراجعه این دو گروه به روان­درمانی فرق دارد. افراد مبتلا به اختلال وسواسی, اجباری معمولاً به علت رنج و عذاب ناشی از وسواس­ها یا اجبارهای خود به روان­شناسان مراجعه می­کنند اما علت مراجعه افراد مبتلا به اختلال شخصیت وسواسی,  اجباری معمولاً این است که بین آن­ها و دیگران مناقشه به وجود آمده است. علت این مناقشه این است که این افراد دوستان و اعضای خانواده خود را مجبور می­کنند کارها را آنطور که باب میل  آن­هاست انجام دهند و به طور طبیعی وقتی با مخالفت آن­ها مواجه می­شوند، دچار ناراحتی و رنج  می­شوند.

افراد مبتلا به اختلال شخصیت وسواسی, اجباری معمولاً عقاید بسیار خشک و سخت­گیرانه­ای درباره ؛درست و نادرست  دارند و این انعطاف­پذیری ممکن است به رفتارهای مرتبط با خرج کردن گسترش یابند. بسیار از این افراد به خسیس و ناخن خشک معروفند اما هیچیک از این دو خصوصیت جزو ویژگی­های اصلی اختلال وسواسی, اجباری محسوب نمی­شوند. در مقایسه با افراد مبتلا به اختلال وسواسی, اجباری، مبتلایان به اختلال شخصیت وسواسی, اجباری معمولاً بیشتر تحت تأثیر کمال­گرایی هستند و به نظم و کنترل در زندگی شخصی و حرفه­ای خود نیاز بیشتر دارند. آن­ها معمولاً از اینکه دیگران به اندازه آن­ها به نظم، کمال­گرایی و دقت در کارها اهمیت نمی­دهند به شدت ناراحت می­شوند. به علت این کمال­گرایی بسیاری از افراد مبتلا به اختلال شخصیت وسواسی,  اجباری بیش از حد خود را وقف کارشان می­کنند.

مشغولیت ذهنی به جزئیات، قواعد و اشتباهات احتمالی باعث می­شود این افراد نتوانند قاطعانه تصمیم­گیری کنند و قادر به دیدن تصویر بزرگ  نباشند. آن­ها می­خواهند هم جزئیات زندگی خود و هم افکار و احساسات سایر مردم را تحت کنترل داشته باشند. همکاران این افراد معتقدند که آن­ها بیش از حد سختگیر، غیرقابل انعطاف و کمال­گرا هستند. به رغم اینها، و به رغم ساعات بسیار زیادی که صرف کامل کردن یک کار می­کنند، ممکن است عملاً بازدهی چندانی نداشته باشند و کیفیت کارشان بالا نباشد .

معیارهای DSM-5 برای اختلال شخصیت وسواسی, اجباری

فرد تقریباً در همه جنبه­های زندگی به فکر نظم، ترتیب، کمال­­گرایی، کنترل شخصی و کنترل   میان­فردی است و در این میان، انعطاف­پذیری، باز بودن و صرفه­جویی در وقت و انرژی قربانی می­شود. این وضعیت قبل از اوایل بزرگسالی شروع شده و در شرایط مختلف حضور دارد و چهار مورد  یا بیشتر  از موارد زیر آن را نشان می­دهند:

•  فرد دایماً به فکر جزئیات، قواعد، فهرست­ها، نظم، سازمان یا جدول­های زمانی است تا جایی که هدف اصلی فعالیت مورد نظر فراموش می­شود.
•  کمال­گرایی باعث می­شود در به پایان رسیدن پروژه­ها اختلال ایجاد شود.
•  به شدت خود را وقف کار می­کند و شدیداَ در تلاش است تا عملکرد خوبی در شغلش داشته باشد تا جایی که فعالیت­های تفریحی و دوستی­های خود را کنار می­گذارد.
•  بیش از حد وجدان کاری دارد، مته به خشخاش می­گذارد و درباره رعایت اخلاق، اصول یا ارزش­ها انعطاف­پذیری ندارد.
•  نمی­تواند اشیای کهنه یا بی­ارزش را دور بیندازد حتی اگر هیچ ارزش معنوی برایش نداشته باشند.
•  دوست ندارد قسمتی از کارش را به دیگران بسپارد یا با دیگران همکاری کند مگر اینکه کارها را دقیقاً همانطور که او می­خواهد انجام دهند.
•  در خرج کردن پول هم برای خود و هم برای دیگران خسیس است و اعتقاد دارد که پول را باید برای روز مبادا جمع کرد.
•  در افکار و عقایدش سرسخت است و اصلاً حاضر نیست کوتاه بیاید.

منبع

زاهدی عراقی،فریبا(1394)، روایی تشخیصی فرم بازسازی شده پرسشنامه شخصیتی چندوجهی،پایان نامه کارشناسی ارشد،روانشناسی عمومی،دانشگاه آزاداسلامی

از فروشکاه بوبوک دیدن نمایید