اختلال اضطرابی وابسته مصرف مواد و دارو

ویژگیهای تشخیصی اختلال اضطرابی وابسته مصرف موادودارو برمبنای ملاکهای تشخیصی DSM-5

ویژگی ضروری اختلال اضطرابی وابسته به مصرف مواد/ دارو، علایم غالب وحشت زدگی یا اضطراب است (ملاک الف) که قضاوت می شود معلول تاثیرات مواد(مانند مدت سوءمصرف، یا بروز مسمومیت) می باشد. علایم وحشت زدگی و یا اضطراب باید در طول مدت یا بلافاصله بعد از مسمومیت یا ترک و یا بعد از مصرف دارو ظاهر شوند و مواد یا دارو باید قادر به ایجاد علایم باشند(ملاک ب). اختلال اضطرابی وابسته به مصرف مواد/ دارو که به سبب تجویز دارو برای اختلال های روانی یا ساایر شرایط پزشکی ایجاد شده اند، باید شروع آن زمانی باشد که افراد دارو را دریافت می کنند,یا در طول مدت ترک، اگر ترک مرتبط با دارو باشد. در صورتی که دارو قطع شود، علایم وحشت زدگی یا اضطراب معمولا برای مدت هفته ها یا یک ماه، بهبود پیدا می کند و یا از بین می رود بسته به نیمه عمر مواد/دارو و نیز وجود ترک.

تشخیص اختلال اضطرابی وابسته به مصرف مواد/دارو نباید داده بشود اگر شروع علایم وحشت زدگی یا اضطراب مقدم بر مسمومیت و یا ترک مواد/دارو باشد، و یا اگر علایم برای مدت قابل ملاحظه ؛ معمولا بیشتر از یک ماه از زمان ترک یا مسمومیت شدید وجود داشته باشد. اگر علایم وحشت زدگی یا اضطراب برای مدت زمان قابل توجه وجود داشت، دیگر علتها برای علایم باید در نظر گرفته شود.تشخیص اختلال اضطرابی وابسته به مصرف مواد/دارو تنها زمانی به جای تشخیص مسومیت مواد یا ترک مواد به کار برده می شود که علایم ملاک الف تصویر بالینی غالب باشد و برای کسب توجه بالینی به قدر کافی شدید باشد.

جدول ملاک های تشخیصی DSM-5 برای اختلال اضطرابی وابسته مصرف مواد و دارو

الف) حمله های وحشت زدگی یا اضطراب تصویر بالینی غالب می باشد.

ب) شواهدی از تاریخچه، آزمایشات بدنی، یافته های آزمایشگاهی هرهر دو مورد(1) و(2) را شامل می شود:

1. علایم ملاک (الف) بلافاصله بعد از مسمویت مواد یا ترک و یا مصرف دارو بروز پیدا کند.

2. مواد/دارو مصرفی قادر باشد علایم در ملاک (الف) را ظاهر سازد.

ج) اختلال های اضطرابی که معلول مصرف مواد/دارو نیستند، توضیح بهتری برای این اختلال نیست.این گونه شواهد از اختلال اضطرابی مستقل باید شامل توضیح ذیل گردد:

علایم اختلال اضطرابی باید مقدم بر شروع مصرف مواد/دارو باشد؛ علایم باید برای مدت زمان قابل توجه( به طور مثال حدود 1 ماه) بعد از متوقف شدن علایم حاد ترک یا مسمویت شدید، ادامه داشته باشد؛ یا سایر مدارک و شواهد برای وجود اختلال اضطرابی مستقل از مصرف مواد/ دارو وجود داشته باشد( از جمله تاریخچه ای از دوره های بازگشتی مرتبط با عدم مصرف مواد/دارو).

د) اختلال منحصرا در طول دوره دلیریوم بروز پیدا نکند.

ه) اختلال از نظر بالینی موجب آشفتگی در عملکرد اجتماعی، شغلی، و یا دیگر حوزه های مهم باشد.

توجه: این تشخیص تنها زمانی به جای تشخیص مسومیت مواد یا ترک مواد به کار برده می شود که علایم ملاک الف تصویر بالینی غالب باشد و برای کسب توجه بالینی به قدر کافی شدید باشد.

همه گیری اختلال اضطرابی وابسته به مصرف مواد و دارو

همه گیری اختلال های وابسته به مصرف مواد/دارو چندان واضح نیست. اطلاعات جمعیت عمومی نشان می دهد که این اختلال با همه گیری12 ماهه 0.002% ، نادر می باشد. با این وجود در جمعیت بالینی، همه گیری احتمالا بالاتر است .

اختلال اضطرابی وابسته به سایر شرایط پزشکی

ویژگی های تشخیصی اختلال اضطرابی وابسته بسایرشرایط پزشکی برمبنای ملاکهای تشخیصی DSM-5

ویژگی اساسی اختلال اضطرابی وابسته به سایر شرایط پزشکی، اضطراب معنادار بالینی که تاثیرات فیزیولوژیکی سایر شرایط پزشکی بهترین توضیح برای آن می باشد. علایم می تواند شامل علایم غالب اضطراب و حمله وحشت زدگی باشد (ملاک الف). قضاوت درباره اینکه شرایط پزشکی بهترین توضیح اختلال است، باید بر مبنای شواهدی از تاریخچه، معاینات جسمانیو یا یافته های آزمایشگاهی باشد (ملاک ب). به علاوه، باید در نظر داشت که علایم در حوزه سایر اختلال های روانی در نظر گرفته نشود، به ویژه، اختلال سازگاری همراه با اضطراب، به صورتی که محرک استرس زا شرایط پزشکی باشد(ملاک ج). در این موارد، افراد با اختلال سازگاری به طور خاص درباره معنا و پیامدهای مرتبط با شرایط پزشکی آشفتگی دارند.

در صورتی که علایم اضطراب تنها در مدت دوره دلیریوم بروز پیدا کند، تشخیص این اختلال داده نمی شود. علایم اضطراب باید موجب آشفتگی معنادار بالینی در عملکرد اجتماعی، شغلی، و یا در دیگر حوزه های مهم باشد( ملاک د).در تعیین اینکه کدام یک از علایم اضطراب مرتبط با سایر شرایط پزشکی می باشد، بالینگر ابتدا باید وجود شرایط پزشکی را تایید کند. همچنین باید مشخص شود که علایم اضطراب از نظر سبب شناسی مرتبط با شرایط پزشکی می باشد. سنجش جامع و دقیق از عوامل چندگانه برای این قضاوت لازم می باشد.چندین جنبه از تصویر بالینی باید در نظر گرفته شود:

وجود ارتباط زمانی مشخص بین شروع، تشدید، و یا بهبودی شرایط پزشکی با علایم اضطراب؛
وجود خصوصیات نابهنجار از اختلال اضطرابی اولیه از جمله: سن شروع یا دوره نابهنجار.

وجود سوابقی از مکانیسم فیزیولوژیکی؛ از جمله پرکاری تیرویید که موجب اضطراب می شود. بعلاوه، اختلال اضطرابی اولیه، اختلال اضطرابی وابسته به مصرف مواد/دارو، یا دیگر اختلال های روانی اولیه از جمله: اختلال سازگاری توضیح بهتری برای این اختلال باشد.

جدول ملاک های تشخیصی DSM-5 برای اختلال اضطرابی وابسته به سایر شرایط پزشکی

الف) حمله های وحشت زدگی و اضطراب تصویر غالب بالینی می باشد.

ب) شواهد تاریخچه، آزمایشات بدنی، یا یافته های آزمایشگاهی نشان می دهد که اختلال نتیجه مستقیم سایر شرایط پزشکی می باشد.

ج) سایر اختلال های روانی توضیح بهتری برای اختلال نمی باشند.

د) اختلال منحصرا در دوره دلیریوم اتفاق نمی افتد.

ذ) اختلال منحصرا در طول دوره دلیریوم بروز پیدا نکند.

ر) اختلال از نظر بالینی موجب آشفتگی در عملکرد اجتماعی، شغلی، و یا دیگر حوزه های مهم باشد.

همه گیری اختلال اضطرابی وابسته به سایر شرایط پزشکی

همه گیری اختلال اضطرابی وابسته به سایر شرایط پزشکی، مشخص نیست. کاملا مشخص است که همه گیری بالایی از اختلال های اضطرابی میان افراد با شرایط پزشکی مختلف از جمله آسم، فشارخون، زخم معده، التهاب مفاصل، وجود دارد. با این وجود، این افزایش همه گیری ناشی از علل دیگری می شود تا اینکه اختلال اضطرابی به طور مستقیم توسط شرایط پزشکی ایجاد شده باشد.

منبع

قلندری،فاطمه(1393)، بررسی شیوع اختلال های اضطرابی و عوامل جمعیت شناختی مرتبط با آن،پایان نامه کارشناسی ارشد، روانشناسی بالینی،دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی سمنان

از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید