آزمونهای عملکردی سازنده گرایی

 با توجه به اینکه در این تحقیق محور بحث ما آزمون های عملکردی سازنده گرایی ست در زیر بصورت مفصل به شیوه ی تهیه ی این آزمون ها اشاره شده است:

آزمون عملکرد

برخی از متخصصان روان سنجی،آزمون عملکرد را با توجه به تکالیف آن به انواع مختلف طبقه بندی کرده اند. برای مثال گرانلاند،آزمون عملکرد را به مواردزیرتقسیم بندی کرده است:

• آزمون کتبی عملکردی،
• آزمون شناسایی
• انجام عملکرد در موقعیت های شبیه سازی شده
• نمونه ی کار

نقدی که بر طبقه بندی گرانلاند ، وارد است این می باشد که اولاً دو اصطلاح سنجش عملکرد و آزمون عملکرد از لحاظ محتوایی با یکدیگر تفاوت دارند. همانطور که ویگنز،می گوید سنجش عملکرد به گستردگی وسیعی از روش های اندازه گیری عملکرد اشاره دارد که آزمون عملکرد یکی از آن هاست. بنابراین معادل دانستن سنجش عملکرد با آزمون عملکرد صحیح نسیت. ثانیاً انواع طبقه بندی که گرانلاند ارایه داده است. مربوط به انواع روش های سنجش عملکرد است نه آزمون عملکرد.

نیتکو، نیز فنون و سنجش عملکرد را به چهارقسمت تقسیم بندی کرده است:

• سنجش ساختارمند یا کنترل شده
• سنجش در موقعیت های طبیعی
• پروژه های طولانی مدت
• کارپوشه

هرچند نیتکو، با رعایت تفاوت های بین آزمون عملکرد وسنجش عملکرد یک طبقه بندی منسجم و بامعنایی ارایه داده است،اما آنچه او از آن به عنوان «سنجش در موقعیت های طبیعی» نام می برد، مشاهده ی اجرای مهارت آموخته شده در شرایط طبیعی است. این نوع مهارت می تواند به سادگی با استفاده از یک فرم مشاهده رفتار اندازه گیری شود. این نوع مهارت می تواند به سادگی با استفاده از یک فرم مشاهده رفتاری اندازه گیری شود. دراین نوع سنجش باید منتظر ماند تا یادگیرنده در مواجه با مسایل طبیعی نسبت به اجرای مهارت اقدام کند. به نظر می رسد اجرای چنین سنجشی در هرموقعیت آموزشی و در هر نقطه ی جهان پرهزینه و بسیار زمان بر باشد،طوری که استفاده از آن عملاً ناممکن می باشد.

استیگنزو ویگنز،براساس آنچه که نیتکو،آن را سنجش ساختارمند یا کنترل شده  می نامد آزمون عملکرد را با توجه به ماهیت و نوع تکلیف یعنی داشتن مساله ابزار  و وسایل و نیز دستور عمل اجرا به دو نوع تقسیم بندی می کنند.

• آزمون عملکرد در موقعیت های واقعی یا آزمون واقعی عملکرد
• آزمون عملکرد در موقعیت های شبیه سازی شده یا آزمون کتبی عملکرد

چارچوب آزمون عملکرد

آزمون عملکرد شامل دوبخش زیر است:

• تکالیف
• فرم راهنمای توصیف عملکرد

تکالیف،فعالیت ها یا تمرین هایی هستند که دانش آموز. به انجام آن مشغول می شود. تاتوانایی خوددر استفاده از دانش ومهارت ها رانشان دهد. درواقع نقش تکالیف ایجاد و انکیزه در دانش آموز برای نشان دادن عملکرد است.

راهنمای توصیف عملکردفرم هایی هستند که عملکرد را اندازه گیری و توصیف می کنند.معلم با اجرای این فرم کیفیت عملکرد دانش آموز را مشاهده و مورد قضاوت قرار می دهد.

تکالیف وفرم توصیف عملکرد لازم است براساس هدف های یادگیری یا انتظارات آموزشی تهیه و طراحی شود. ازاین رو معلم لازم است قبل از هرگونه اقدامی،عملکرد ونشانه های رسیدن به هدف یادگیری را به صورت روشن تعریف و مشخص کند. او پس از تعریف هدف یادگیری و نشانه های عملکرد به تهیه تکلیفی مناسب طوری که عملکرد مورد نظر را در دانش آموز فراخوانده وسبب شود اقدام می کند. یک تکلیف معمولا دارای مواردزیراست:

• بافت یا مساله
• لوازم وتجهیزات
• دستورالعمل اجرای تکالیف .

در هرتکلیف سنجش وجود بافت مساله و نیز دستورالعمل الزامی است اما لوازم و تجهیزات به هدف یادگیری و موضوع درسی وابسته است.معلم پس از نوشتن هدف ونشانه های یادگیری عملکرد وتهیه ی تکلیف سنجش،با استفاده از نشانه های یادگیری فرم توصیف عملکرد را طراحی  می کند تا از این طریق عملکرد دانش آموز را به هنگام انجام تکالیف مشاهده ومورد قضاوت قراردهد.

بطورکلی یک آزمون عملکرد اگر چه از دوبخش زیرتشکیل میشود:

• تکلیف سنجش
• راهنمایی توصیف عملکرد

 اما در طراحی و تهیه آن لازم است مراحل پنج گانه ی زیر رعایت شود:

نوشتن اهداف یادگیری آزمون عملکرد:

طبقه بندی هدف های یادگیری

یادگیری را می توان تغییرات نسبتا پایدار در رفتار یادگیرنده  دراثر تجربه تعریف کرد. تجربه یا آموزش در نقش یک متغیر مستقل  در رفتارآموزشگاهی یادگیرنده تغییرات مورد انتظار معلم(متغیروابسته یا معلول)را ایجاد می کند. از این رو در محیط آموزشگاهی،یادگیری تغییراتی است که معلم انتظار دارد پس از آموزش در رفتار یادگیرنده به صورت نسبتا پایدار ایجاد شود.در کلاس درس معلم لازم است قبل از هرگونه اقدامی ابتدا تغییرات مورد انتظار در رفتار یادگیرنده را تعریف رسپس براساس آن ها به انتخاب و اجرای روش های آموزشی و سنجشی مناسب اقدام کند. بنابراین با توجه به آنچه ذکر شد هدف یادگیری همان تغییرات نسبتا پایداری است که معلم قصد دارد با اقدامات آموزشی در رفتار تحصیلی دانش آموز ایجاد کند. این تغییرات مربوط به مفاهیم دروس تحصیلی است. در کتاب های درسی مانند علوم،ریاضی،فارشی و…مفاهیم یکپارجه ای وجود دارد که دانش آموز باید آن ها را یادبگیرد.این مفاهیم اگر قرار است به صورت هدف یادگیری نوشته شود باید به صورت تغییرات قابل مشاهده یا اندازه گیری تعریف شود تا به راحتی از طریق ابزارهای اندازه گیری در رفتار قابل بررسی باشد.

برای مثال وقتی معلم هدف یادگیری یکی از مفاهیم درس ریاضی را این گونه بیان می کند که«انتظاردارم ما دانش آموزان مفهوم بخش پذیری وچگونگی انجام ان براعدادرا درک کنند».در واقع او انتظار دارد در طول و پایان آموزش چنین تغییری در رفتار دانش آموز ایجاد شود. یعنی درک وشناخت او از قانون های بخش پذیری براعداد افزایش یابد. او در طول آموزش برای اطلاع از جریان شکل گیری این هدف یادگیری،از ابزارهای اندازه گیری چون آزمون مداد – کاغذی و عملکرد استفاده می کند تا از رسیدن به انتظار یا هدف یادگیری خود آگاه شود.

طبقه های6گانه هدف های یادگیری شناختی بلوم شامل: دانش، فهمیدن، کاربستن، تحلیل، ترکیب و ارزشیابی است. درسال های بعد اندرسون وکراتون ،براساس رویکرد شناختی هدف های یادگیری را در دوبعد دانش و فرایندهای شناختی طبقه بندی کردند.بعد دانش شامل چهارطبقه ی:

• دانش آموز واقعی
• دانش مفهومی
• دانش روندی
• دانش فراشناختی

بعد فرایند شناختی شامل شش طبقه ی زیراست:

• به یادآوردن
• فهمیدن
• به کاربستن
• تحلیل کردن
• ارزشیابی کردن
• آفریدن .

در نهایت متخصصان پیرو نظریه ی یادگیری سازنده گرایی چون استیگنز، با سازمان دهی ممفهومی ابعاد دانش و فرایند شناختی اندرسون،  میتوان هدف های یادگیری را در چهار طبقه ی تقسیم بندی کرد:

• دانش
• استدلال
• مهارت
• تولیدات .

جدول زیرطبقات 4چهارگانه ی هدف های یادگیری استیگنز،است.

جدول طبقه بندی هدف های یادگیری براساس نظر استیگنز

 حوزه ی دانش به اطلاعاتی جزئی و کلی در مورد واقعیت ها و روش ها، روابط میان عناصر ساخت کلی،چگونگی انجام کارها ومهارت های مربوط به موضوعات اشاره دارد. اهداف یادگیری در حوزه ی دانش با افعالی چون بداند، فهرست کند ،یادآوری کند، فرایند را بداند، با روش آشنا باشد و امثالهم همراه است.

حوزه ی استدلال به توانایی معنادادن به امور و استخراج منطقی نتایج از واقعیت ها و (اصول کلی)یا وارسی منطقی نتایج حاصل از واقعیت ها اشاره دارد. استدلال در حل مساله نقش بسیار مهمی ایفا می کند.

فرایند های ذهنی دخیل در استدلال با افعالی چون پیش بینی کند،استنباط کند،طبقه بندی کند، فرضیه بسازد، مقایسه کند،نتیجه گیری کند، خلاصه کند، تحلیل کند، ارزشیابی کند همراه است.

حوزه ی مهارت ها به اجرای سلسله مراتب یک عمل یا به کاربستن دانش و استدلال در یک فعالیت معین اشاره دارد. هدف یادگیری مهارت  با افعالی چون اجرا کند، به کاربندد، استفاده کند همراه است.

حوزه ی تولید به آفریدن یک محصول ، آفریدن دانش جدید به همراه تحلیل دانش و واقعیت ها یا خلق یک راه حل و مهارت  والگو اشاره دارد. با حوزه ی هدف یادگیری تولید افعالی چون،یک جدول یا نمودار خلق کند،اطلاعات جدیدی درست کند،داستان جدیدی بنویسد و گزارش تحلیلی تولید کند.

نوشتن هدف یادگیری عملکرد(تعریف عملکرد)

معلم لازم است برای نوشتن هدف یادگیری برای عملکرد از اصول معینی پیروی کند.لازم بذکر است شیوه ی نوشتن یک هدف یادگیری برای حوزه ی مهارتی متفاوت از شیوه ی نوشتن یک هدف یادگیری برای عملکرد است. به عبارت دیگر هدف یادگیری مربوط به «مهارت»مانندانتظار دارم«دانش آموز تغییرات شیمیایی را با آزمایش نشان دهد»،اگرچه به نشان دادن یک مهارت اشاره دارد اما نمی توان آن را به دلیل اینکه مهارت است،عملکرد دانست. زیرا همانطور که قبلاً تعریف شد عملکرد توانایی استفاده از دانش و مهارت در موقعیت های جدید(مساله)برای تولید راه حل،محصول یا یک مهارت ویژه است. مهارت اجرای یک عمل در یک حوزه ی خاصی را می توان با استفاده از فرم های مشاهده ی رفتاری از نوع وارسی رفتارچک لیست  یادرجه بندی رفتاررنج لیست، اندازه گیری کرد. برای نوشتن هدف یادگیری عملکرد لازم است محتوا و افعال رفتاری چهارحیطه ی دانش،استدلال،مهارت وتولید را با یکدیگر ترکیب کرده و انتظارات آموزشی خود را با استفاده از آنها در یک یا دوجمله بنویسید. به عبارت دیگر جمله ای که انتظار آموزشی و بژیا هدف های یادگیری عملکرد را در برمی گیرد باید حاوی افعال ترکیبی مربوطه به دانش،استدلال،مهارت و تولید باشد.

نوشتن ملاک و شواهد آزمون عملکرد

ملاک ها وضعیت مطلوب بودن هدف های یادگیری یا تغییرات مورد انتظار را نشان می دهند. وقتی معلم پس از نوشتن هدف یادگیری از خود می پرسد شواهد رسیدن به هدف یادگیری چیست: یعنی من از کجا بفهمم که دانش آموز به تغییرات مورد انتظار رسیده است یا نه؟ در واقع ملاک های مطلوب بودن یادگیری و یا شواهد رسیدن به یادگیری اشاره می کند.ملاک ها در فرایند سنجش نقش مهمی ایفا می کند. آ ن ها باعث می شوند،قضاوت های مربوط به کیفیت عملکرد یادگیرنده در نگام مشاهده ی تکالیف عینی تر شود. در واقع ملاک یا شواهدهای یادگیری یه نقش اساسی در سنجش ایفا می کنند.ملاک ها

• هدف های عملکرد را به صورت عملیاتی تعریف کرده و به معلم کمک می کند تا به تهیه ی تکالیف هدفمند،باارزش و مرتبط با هدف های یادگیری اقدام کند.
• بعدها در نقش فرم های توصیف عملکرد ظاهرشده باعث عینی ترشدن قضاوت های معلم به هنگام ارزش گذاری برای عملکردیادگیرنده می گردند
• بازخوردهای کیفی – توصیفی نمادی یا نوشتاری برای اصلاح و هدایت یادگیری فراهم می آورند. بنابراین معلم لازم است پس از نوشتن هدف یادگیری عملکرد؛یا تغییرات مورد انتظارخودنسبت به نوشتن ملاک های رسیدن به آن ها نیز اقدام کند. او در هنگام نوشتن ملاک ها،لازم است دقیقاً روشن کند که یک عملکرد مطلوب از نظراو چه نشانه هایی باید داشته باشد تا او با قاطعیت رسیدن دانش آموز به هدف های یادگیری مورد انتظار را تائید کنددر جدول ب به چند نمونه از هدف های یادگیری عملکرد و ملاک های آنها اشاره می شود.

جدول هدفهای یادگیری عملکرد و ملاک های آن

منبع

نوروزی مصیر،حافظ(1393)، تاثیرآزمون های عملکرد سازنده گرایی بر پیشرفت ریاضی دانش آموزان ابتدایی،پایان نامه کارشناسی ارشد،علوم تربیتی، دانشکده روانشناسی وعلوم تربیتی علامه طباطبایی

از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید