تیپهای شخصیتی

مفهوم تیپ مستقیماً از مفهوم پرسونا، یعنی ماسک، مشتق می شود در تئاتر قدیم، تعداد محدودی نقش وجود داشت، هر نقش از روی ماسک قابل شناسایی بود و هر ماسک رفتار خاصی ایجاب می کرد و در حقیقت نمونه ای از آن بود. بنابر این، می توان گفت که تیپ یعنی مجموعۀ شیوه های واکنش یا مجموعۀ ساخت شخصیت می باشد.هدف از شخصیت تیپ های شخصیتی یا طبقه بندی انواع مختلف شخصیتها  این است که ویژگیهای جسمی و روانی انسانها، مخصوصاً رابطۀ آنها مورد مطالعه قرار گیرد.

نقطۀ شروع این طبقه بندیها در بعضی موارد بر مشاهدۀ افراد بیمار، مثل طبقه بندی کرچمر و در بعضی موارد دیگر، بر مشاهدۀ افراد سالم، مثل طبقه بندی شلدن ، استوار است. در طبقه بندی افراد، بر اساس مشاهدۀ بیماران، فرض بر این است که بیماری، شخصیت را از حالت طبیعی منحرف می کند و امکان انجام دادن مشاهدات متعدد و متفاوتی را فراهم می آورد. تابه حال طبقه بندیهای متعددی از شخصیت به عمل آمده است که ما تنها به دو مورد از آنها اشاره می کنیم.

 طبقه بندی کرچمر:

ارنست کرچمر ، روان پزشک آلمانی قرن بیستم است. او اساس طبقه بندی خود را برخورد با بیمارن روانی قرارداده و بعد ازتحقیق به این نتیجه رسید که بین ساختمان سرشتی افراد و رفتار آنها، رابطه نزدیکی وجود دارد ، به خصوص در بیماران مبتلا به روان پریشی مانیک – دپرسیو، اسکیزوفرنی دیده می شود. کرچمر انسانهارا به سه طبقه اصلی دسته بندی کرد.

طبقه پیک نیک: افرادی که در این طبقه جای می گیرند از نظر جسمی چاق و به قول معروف خپله هستند قد آنها کوتاه است و سینه و شکمشان نسبت به سایر قسمت های بدن رشد بیشتری دارد . صورت آنها پهن است، گردن آنها کوتاه و کلفت و پوست بدنشان تمایل به سرخی دارد . از نظر خلق، خوش برخورد، خوش گذران، شوخ طبع و خوش خوراک هستند، به همه چیز با نظر خوش بینانه نگاه می کنند و ظاهر باطن یکسانی دارند، زود به دیگران دل می بندند و زود هم از آنها دل می کنند. این افراد ، در مجموع، برون گرا هستند و در مسائل عقلی و منطقی زیاد عمق ندارند، از نظر جسمی استعداد چاقی دارند، از نظر منش ادواری هستند، یعنی خلق آنها به طور متناوب تغییر می کند و از نظر بیماری، آمادگی ابتلا به سایکوز مانیک – دپرسیو را دارند.

طبقه لپتوزوم یا استنیک:  این گروه افراد اندامی دراز و باریک دارند. رشد بدنشان، بر خلاف تیپ پیک نیک، عمودی است قفسۀ سینۀ آنها باریک و مسطح است. استخوانهای آنها برجسته، دنده ها از زیر پوست نمایان، شکم فرورفته، صورت لاغر و دست و پایشان دراز است، از نظر خلق، دیرجوش، گوشه گیر و خیالباف هستند، کنایه آمیز و نیشدار سخن می گویند، به عالم خارج کمتر توجه می کنند، بیشتردر خود فرو می روند و به درون گرایی تمایل دارند. این افراد خیلی دیر با دیگران دوست می شوند و در عوض خیلی دیر هم دوستیهارا به هم می زنند، افراد کینه توز و بدبینی هستند، از نظر فعالیتهای علمی نیرویی قوی و ادراکی عمیق دارند، بیش از اندازه حساس اند و آمادگی مبتلا شدن به اسکیزوفرنی را دارند.

طبقه سنخ پهلوانی- صرع واره : از نظر جسمی این گروه دارای استخوانهای محکم، عضلاتی نیرومند و قوی، سینه ای پهن، قامتی بلند و اندامی ورزیده هستند. از نظر روانی و اخلاقی این گروه علاقه فراوانی به فعالیتهای بدنی و ورزشهای گوناگون و شرکت در مسابقات دارند. افرادی حادثه جو هستند. پرخاشگری و زورگویی و برتری طلبی از ویژگیهای آنهاست. بیشتر جدی و کمتر اهل بذله گویی هستند. حساسیت لاغرتنان را ندارند، بلکه تا حدودی خونسرد و آرام و عمدتاً محافظه کارند.

طبقه بندی شلدن:

در قرن بیستم ، معتبرترین و پرکارترین فرد در زمینه ارائه نظریه و فعالیت های پژوهشی در زمینه روان شناسی سرشتی شدن است. طبقه بندی شلدن از مشاهده افراد طبیعی به وجود آمده بر فرضیه ايي چنین استوار است. این طبقه بندی، در شکل ظاهری بدن سه بعد تشخیص می دهد که از رشد سه لایه جنین یعنی آندودرم ، مزودرم و اکتودرم پدید می آیند. نخستین اقدام شلدن این بود که صدهاجوان برهنه در سه جهت مختلف (جلو، عقب و پهلو ) عکسبرداری کرد و عکس های بدست آمده را طبقه بندی نموده و بعد از بررسی کامل به این نتیجه رسید که ناحیه شکم، اعضای درونی (معده، قلب و ششها ) در بعضی از آنها بزرگ و در بعضی دیگر کوچک است چون این ناحیه از بدن از رشد لایه آندودرم جنین به وجود می آید.

این تیپ افراد را آندومورف می گویند، از لحاظ عضلانی بودن و استحکام استخوانهای نیز شلدن تفاوتهایی بین افراد دیده و به این فکر افتاد از اين نظر هم می شود افراد را طبقه بندی کرد. در یک طرف کسانی که کاملاً عضلانی هستند قرار دارد و در طرف دیگر كساني كه عضلات بسیار ضعیف دارند و بقیه را بین این دو توزیع نمود. چون عضلات از رشد لایه مزودرم جنین به وجود می آیند. این تیپ را مزومورفاسم گذاری کرد. از لحاظ ساختمان اعصاب نیز بین آزمودینها تفاوتهایی وجود داشت افراد این گروه نیز مورد مقایسه قرار گرفت. چون اعصاب از رشد لایه اکتودرم جنین به وجود می آید شلدن این گروه افراد را اکتومورف نامید.

مجموع طبقه بندی افراد از نظر شلدن شرح زیل می باشد :

• اندومورفی : بدن افرادی که به این تیپ هستند، صاف و نرم است و آنها غالباً چاق هستند تکامل استخوان و عضلات نیز در آنها نسبت عقب مانده است. به این افراد اندومورف می گویند قسمت عمده بدن این افراد، در دوران جنین از قشر درونی تخم به وجود می آید.
• مزومورفی: عضلات بدن اشخاصی که دارای این تیپ هستند. سخت است و استخوان آنها تکامل یافته است و آنها، تیپ اندومورفی ندارند، بدن شخص موزوموروف محکم، قوی و در مقابل آسیب،ضربه و فشار مقاوم است. قسمت عمده بدن این افراد، از قشر میانی تخم به وجود می آید.
• اکتومورفی : فردی که بدن او از این تیپ به مقدار زیاد و از دو عضو دیگر به مقدار کمی داشته باشد اکتومورف است. چنین فردی اندامی لاغر، شکننده، استخوانی با سینه و باسن تخت و بدون چربی و عضله دارد، همچنین به نسبت اندازه وزنش در مقایسه با دونوع دیگر بزرگترین اندازه مغز را دارد او در مقابل آسیبها، ضربه ها و فشار آسیب پذیر است و توانایی مقابله با کار و فعالیت در محیط های سخت را ندارد و قسمت عمده بدن این افراد بیشتر از قشر بیرونی نطفه به وجود می آید.

منبع

اعتمادی،نادر(1391)، رابطه  بین ویژگی های شخصیتی معلمان  (درون گرایی و برون گرایی )، پایان نامه کارشناسی ارشد ،علوم تربیتی،دانشگاه آزاداسلامی

از فروشگاه بوبوک دیدن نمایید